(110) Żywoty Świętych: Izaak Syryjczyk

Żywot Ś. Izaaka z Syriej sługi Bożego,
pisany od Ś. Grzegorza wielkiego Papieża lib. Dialog. 3. cap. 14. Żył około roku Pańskiego, 550.¹

   Za czasu pierwszych Gotów, wedle Spoletu miasta, był mąż chwalebnego żywota Izaak – którego wiele z naszych znało, a zwłaszcza dziewica Gregoria, która teraz w Rzymie mieszka. Która od oblubieńca i wesela uciekając, od tego świętego obroniona, i w ten zakonny ubiór, w którym teraz jest, obleczona, miasto małżonka na ziemi, nalazła lepszego w niebie. Wiele mi o tym mężu Eleuterius nasz powiadał. Ten nie byłci rodu Włoskiego – ale to co we Włoszech cudownie czynił oznajmić chcę. ²Z Syriej przyszedszy do Spoletu, będąc w kościele, prosił odźwiernego aby go z kościoła nie wyganiał, czasów zamykania – i modlił się cały dzień i całą noc, i drugi dzień i drugą noc nie wychodząc – a trzeciego dnia, wrotny kościelny grubie mu łajać począł, zowiąc go obłudnikiem, co tylo ludzie zwodzić chce – aby go za świętego mieli a jałmużny mu dawali – i z gniewu wielkiego wyciął mu policzek, i wypchnął go z kościoła. Pan Bóg krzywdy sługi swego pomścił się – iż onego odźwiernego srogi czart opętał, i przed nogami onego Izaaka porzucił go, wołając: Izaak mię wygania, Izaak mię wygania – ³a on na ciele nieprzyjaciela swego przylegając, czarta z niego wygnał. Dowiedziało się wnet tego wszystko miasto – każdy go w domu swym mieć chciał – drudzy mu pieniądze na zbudowanie klasztoru i imiona ofiarowali – ale on nic brać niechcąc, nie daleko miasta na puszczą wyszedszy, chałupkę sobie postawił. Zbieżało się do niego niemało tych, którzy jego przykładem i nauką do żywota się niebieskiego zapalając, przy nim jako uczniowie jego zostawali. Ci go pokornie upominali, aby jakie imienie na wyżywienie klasztoru, który już byli zbudowali, przyjął – ⁴ale on nigdy się na to namówić (jako wierny stróż ubóstwa) nie dał, i mówił: Mnich który dzierżawy na ziemi szuka, mnichem nie jest. Tak się bał bezpieczności ubóstwa swego utracić – jako drudzy bogactw rychło ginących boją się zgubić. Duchem prorockim był od Pana Boga uczczony.
   ⁵Raz wiedział iż mieli przyść do ogrodu klasztornego na kradzież złodzieje – kazał przed wieczorem kilka rydlów w ogrodzie zostawić, a rano kazał śniadanie dla robotników nagotować, i rzekł: nieście jeść robotnikom – i gdy przyszli do ogrodu, tyle robotników naleźli, ile rydlów zostawili. Bo oni co kraść przyszli w nocy, od onego czasu jako w ogród weszli, odmienili złe serce – i nalazszy rydle, miejsca nie skopane w ogrodzie kopali, aż do onego czasu gdy do nich ś. Izaak przyszedł i mówił im: odpocznicie sobie, robiliście dosyć. Gdy się najedli, upominał ich, aby raczej prosili co im trzeba – a kradzieży i grzechów się strzegli – i nakarmiwszy je, jarzyn im z ogrodu nadał, i bez grzechu do domu odesłał.
   Jednego czasu przyszli do niego pielgrzymi na poły nadzy – którzy w lesie jednym w wypróchniałym drzewie szaty swe zostawiwszy, miłosierdzia i sukien jakich na pokrycie ciała swego prosili – a on zawoławszy brata jednego, kazał mu bieżeć do lasa, ukazując mu takie a takie drzewo – aby w nim szaty położone przyniósł – on przyniósł i tajemnie świętemu Izaakowi oddał. ⁶Przyzwał tedy one pielgrzymy, i dał im one szaty, mówiąc: nadzyście, owo suknie macie, pokryjcie się. Tedy oni poznawszy iż ich są suknie – ze wstydem wzięli swe, ci co pragnęli cudzych. ⁷Drugi raz jeden nabożny człowiek przez chłopię posłał mu żywności dwa koszyki – ale on młodzieniec jeden w polu zataiwszy, tylko drugi oddał. A ś. podziękowawszy, rzekł: patrz żebyś onego kosza coś w polu zostawił, nie ruszył – bo w nim wąż wielki siedzi, skoro się go dotkniesz, ukąsi cię. Chłopię barzo zawstydzone, rado wżdy było, iż go od węża i śmierci przestrogą swoją wybawił – wracając się z daleka i ostrożnie, węża tam wielkiego nalazł. Zacny to i wielki był sługa Boży, nie tylko z takiego ducha Prorockiego – ale z wielkiej wstrzymawałości i wzgardy świata tego. ⁸Jednę tylo rzecz w nim ludzie ganili – iż drugdy takie po sobie wesele pokazował, iż ktoby go był nie znał, nigdyby go za człowieka takich cnót pełnego nie miał. Lecz P. Bóg dziwnie dary swe rozdaje – drugim daje wielkie a małych broni – aby mieli to coby ich do pokory przywodziło – a żeby wiedzieli, iż i wielkich darów Bożych sami od siebie nie mają – gdy tych małych przygan, oddalić od siebie nie mogą. Przetoż Żydom w ziemi obiecanej Pan Bóg srogie i wielkie nieprzyjaciele wygubiwszy – małe im Filisteusze i Chananejczyki zostawił – aby jako pisano jest, doświadczał przez nie ludu swego. Tak i świętym Pan Bóg dawszy im wielkie dary, małych nie daje, aby zawżdy mieli z kim walczyć – a obaliwszy nieprzyjacioły wielkie, z małymi walcząc, aby się w pokorze zatrzymali – gdy widzą iż i małych siłami swymi zwyciężyć nie mogą – i tak jednoż serce, i mężne jest w wielkich cnotach, i słabe w małych niedostatkach – aby z tego dobra które mieć pragnie a nie ma, zostać się przy tym mógł, które ma – i tak z małej szkody przy wielkim zysku zostają – na chwałę Jezusowi Panu naszemu, któremu z Ojcem i z Duchem świętym pokłon na wieki wiekom. Amen.

1  XIII. April. Kwietnia.
2  Z Syriej do Włoch zabieżał.
3  Nieprzyjacielowi dobrze uczynił.
4  Imienia na wyżywienie braciej przyjmować niechciał.
5  Duch prorocki i modlitwa serce złe odmieniająca.
6  Chytrość żebraków Duchem świętym poznał.
7  Rzecz kradziona niepożyta.
8  Obrok Grzegorza i nauka, czemu święci ludzie mają też niedostatki swe i ułomności.

Źródło:
Ks. Piotr Skarga, Żywoty Świętych Stárego y Nowego Zakonu, ná káʒ̇dy dzień przez cáły rok, Kraków 1605, pomocniczo: Kraków 1598
Transkrypcja typu „B”: Jakub Szukalski

⋘ + ⋙