Zawiść i zazdrość
4. (1) Czytamy bowiem w Piśmie Świętym: „Po niejakim czasie Kain składał dla Pana w ofierze płody roli, zaś Abel składał również pierwociny ze swoich owiec i z ich tłuszczu. (2) Pan wejrzał na Abla i na jego dary, na Kaina zaś i na jego ofiary nie chciał patrzeć. (3) Smuciło to Kaina bardzo i chodził z ponurą twarzą. (4) Pan zapytał Kaina: Dlaczego jesteś smutny i dlaczego twarz twoja jest ponura? Gdybyś złożył twoją ofiarę w sposób właściwy, ale ty niewłaściwie dokonałeś podziału, czyż więc nie zgrzeszyłeś? (5) Uspokój się. To do ciebie powróci i będzie w twej władzy. (6) A Kain rzekł do Abla, brata swego: Chodźmy na pole. A gdy byli na polu, Kain rzucił się na swego brata Abla i zabił go”.17
(7) Widzicie, bracia, zazdrość i zawiść doprowadziły do bratobójstwa. (8) Z powodu zazdrości ojciec nasz Jakub uciekał przed swoim bratem Ezawem.18 (9) Zazdrość naraziła Józefa na śmiertelne niebezpieczeństwo i skazała go na niewolę.19 (10) Zazdrość zmusiła Mojżesza do ucieczki sprzed oblicza faraona, gdy usłyszał z ust swojego rodaka: „Któż cię ustanowił naszym przełożonym i rozjemcą? Czy chcesz mnie zabić, jak wczoraj zabiłeś Egipcjanina?”20 (11) Z powodu zazdrości Aaron i Miriam zostali wygnani z obozu.21 (12) Zazdrość zawiodła Datana i Abirona żywcem do otchłani, gdyż zbuntowali się przeciw słudze Bożemu Mojżeszowi.22 (13) Z powodu zazdrości Dawid nie tylko stał się przedmiotem nienawiści cudzoziemców, lecz prześladował go także Saul, król Izraela.23
5. (1) Pozostawmy jednak przykłady zaczerpnięte z przeszłości, a przejdźmy do bliższych nam w czasie dzielnych zawodników. Rozważmy szlachetne przykłady ludzi z naszego własnego pokolenia. (2) Z powodu zazdrości i zawiści najwięksi i najwspanialsi z nich, prawdziwe kolumny24 [Kościoła], zaznali wielu prześladowań i potykali się aż do śmierci. [s. 26:]
(3) Popatrzmy na świętych Apostołów: (4) Piotra nie raz i nie dwa, ale wiele razy, spotykała ciężka próba z powodu niegodziwej zazdrości, a złożywszy w ten sposób swoje świadectwo,25 odszedł do chwały, na którą sobie dobrze zasłużył.26 (5) Przez zazdrość i niezgodę również Paweł [znalazł sposobność by nam] wskazać, jaka jest nagroda wytrwania: (6) więziony siedem razy, skazywany na wygnanie, kamienowany,27 stał się heroldem Pana na Wschodzie i na Zachodzie, pozyskał też za swoją wierność szlachetną sławę. (7) Uczył sprawiedliwości ziemię całą i dotarł aż do zachodnich jej granic,28 a złożywszy wobec przedstawicieli władz29 swoje świadectwo odszedł ze świata i został przyjęty w miejscu świętym, stanowiąc [dla nas] najwspanialszy30 wzór wytrwania.
6. (1) Oprócz tych mężów, żyjących tak święcie, pamiętać trzeba jeszcze o całym mnóstwie wybranych,31 którzy cierpiąc z powodu zazdrości rozmaite zniewagi i tortury stali się dla nas najpiękniejszym przykładem. (2) Prześladowane przez zazdrość kobiety, nowe Dirki i Danaidy,32 ofiary zniewag okrutnych i świętokradczych, przebiegły pewnym krokiem całą drogę wiary i mimo słabości swego ciała zdobyły chwalebną nagrodę.
(3) Zazdrość oddzieliła żony od mężów i zadała kłam słowom ojca naszego, Adama; „To jest kość z moich kości i ciało z mego ciała”.33
(4) Zazdrość i niezgoda zburzyły wielkie miasta i wyniszczyły wielkie narody.34
(7) Widzicie, bracia, zazdrość i zawiść doprowadziły do bratobójstwa. (8) Z powodu zazdrości ojciec nasz Jakub uciekał przed swoim bratem Ezawem.18 (9) Zazdrość naraziła Józefa na śmiertelne niebezpieczeństwo i skazała go na niewolę.19 (10) Zazdrość zmusiła Mojżesza do ucieczki sprzed oblicza faraona, gdy usłyszał z ust swojego rodaka: „Któż cię ustanowił naszym przełożonym i rozjemcą? Czy chcesz mnie zabić, jak wczoraj zabiłeś Egipcjanina?”20 (11) Z powodu zazdrości Aaron i Miriam zostali wygnani z obozu.21 (12) Zazdrość zawiodła Datana i Abirona żywcem do otchłani, gdyż zbuntowali się przeciw słudze Bożemu Mojżeszowi.22 (13) Z powodu zazdrości Dawid nie tylko stał się przedmiotem nienawiści cudzoziemców, lecz prześladował go także Saul, król Izraela.23
5. (1) Pozostawmy jednak przykłady zaczerpnięte z przeszłości, a przejdźmy do bliższych nam w czasie dzielnych zawodników. Rozważmy szlachetne przykłady ludzi z naszego własnego pokolenia. (2) Z powodu zazdrości i zawiści najwięksi i najwspanialsi z nich, prawdziwe kolumny24 [Kościoła], zaznali wielu prześladowań i potykali się aż do śmierci. [s. 26:]
(3) Popatrzmy na świętych Apostołów: (4) Piotra nie raz i nie dwa, ale wiele razy, spotykała ciężka próba z powodu niegodziwej zazdrości, a złożywszy w ten sposób swoje świadectwo,25 odszedł do chwały, na którą sobie dobrze zasłużył.26 (5) Przez zazdrość i niezgodę również Paweł [znalazł sposobność by nam] wskazać, jaka jest nagroda wytrwania: (6) więziony siedem razy, skazywany na wygnanie, kamienowany,27 stał się heroldem Pana na Wschodzie i na Zachodzie, pozyskał też za swoją wierność szlachetną sławę. (7) Uczył sprawiedliwości ziemię całą i dotarł aż do zachodnich jej granic,28 a złożywszy wobec przedstawicieli władz29 swoje świadectwo odszedł ze świata i został przyjęty w miejscu świętym, stanowiąc [dla nas] najwspanialszy30 wzór wytrwania.
6. (1) Oprócz tych mężów, żyjących tak święcie, pamiętać trzeba jeszcze o całym mnóstwie wybranych,31 którzy cierpiąc z powodu zazdrości rozmaite zniewagi i tortury stali się dla nas najpiękniejszym przykładem. (2) Prześladowane przez zazdrość kobiety, nowe Dirki i Danaidy,32 ofiary zniewag okrutnych i świętokradczych, przebiegły pewnym krokiem całą drogę wiary i mimo słabości swego ciała zdobyły chwalebną nagrodę.
(3) Zazdrość oddzieliła żony od mężów i zadała kłam słowom ojca naszego, Adama; „To jest kość z moich kości i ciało z mego ciała”.33
(4) Zazdrość i niezgoda zburzyły wielkie miasta i wyniszczyły wielkie narody.34
4. 1. Γέγραπται γὰρ οὕτως· «Καὶ ἐγένετο μεθ’ ἡμέρας ἤνεγκεν Κάϊν ἀπὸ τῶν καρπῶν τῆς γῆς θυσίαν τῷ θεῷ, καὶ Ἄβελ ἤνεγκεν καὶ αὐτὸς ἀπὸ τῶν πρωτοτόκων τῶν προβάτων καὶ ἀπὸ τῶν στεάτων αὐτῶν. 2. Καὶ ἐπεῖδεν ὁ θεὸς ἐπὶ Ἄβελ καὶ ἐπὶ τοῖς δώροις αὐτοῦ, ἐπὶ δὲ Κάϊν καὶ ἐπὶ ταῖς θυσίαις αὐτοῦ οὐ προσέσχεν. 3. Καὶ ἐλυπήθη Κάϊν λίαν, καὶ συνέπεσεν τὸ πρόσωπον αὐτοῦ. 4. Καὶ εἶπεν ὁ θεὸς πρὸς Κάϊν· Ἱνατί περίλυπος ἐγένου, καὶ ἱνατί συνέπεσεν τὸ πρόσωπόν σου; Οὐκ, ἐὰν ὀρθῶς προσενέγκῃς, ὀρθῶς δὲ μὴ διέλῃς, ἥμαρτες; 5. Ἡσύχασον· πρὸς σὲ ἡ ἀποστροφὴ αὐτοῦ, καὶ [s. 105:] σὺ ἄρξεις αὐτοῦ. 6. Καὶ εἶπεν Κάϊν πρὸς Ἄβελ τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ· Διέλθωμεν εἰς τὸ πεδίον. Καὶ ἐγένετο ἐν τῷ εἶναι αὐτοὺς ἐν τῷ πεδίῳ ἀνέστη Κάϊν ἐπὶ Ἄβελ τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ καὶ ἀπέκτεινεν αὐτόν.» 7. Ὁρᾶτε, ἀδελφοί, ζῆλος καὶ φθόνος ἀδελφοκτονίαν κατειργάσατο. 8. Διὰ ζῆλος ὁ πατὴρ ἡμῶν Ἰακὼβ ἀπέδρα ἀπὸ προσώπου Ἠσαῦ τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ. 9. Ζῆλος ἐποίησεν Ἰωσὴφ μέχρι θανάτου διωχθῆναι καὶ μέχρι δουλείας εἰσελθεῖν. 10. Ζῆλος φυγεῖν ἠνάγκασεν Μωϋσῆν ἀπὸ προσώπου Φαραὼ βασιλέως Αἰγύπτου ἐν τῷ ἀκοῦσαι αὐτὸν ἀπὸ τοῦ ὁμοφύλου· «Τίς σε κατέστησεν κριτὴν ἢ δικαστὴν ἐφ’ ἡμῶν; μὴ ἀνελεῖν μέ συ θέλεις, ὃν τρόπον ἀνεῖλες ἐχθὲς τὸν Αἰγύπτιον;» 11. Διὰ ζῆλος Ἀαρὼν καὶ Μαριὰμ ἔξω τῆς παρεμβολῆς ηὐλίσθησαν. 12. Ζῆλος Δαθὰν καὶ Ἀβειρὼν ζῶντας κατήγαγεν εἰς ᾅδου διὰ τὸ στασιάσαι αὐτοὺς πρὸς τὸν θεράποντα τοῦ θεοῦ Μωϋσῆν. 13. Διὰ ζῆλος Δαυὶδ φθόνον ἔσχεν οὐ μόνον ὑπὸ τῶν ἀλλοφύλων, ἀλλὰ καὶ ὑπὸ Σαοὺλ βασιλέως Ἰσραὴλ ἐδιώχθη.
5. 1. Ἀλλ’ ἵνα τῶν ἀρχαίων ὑποδειγμάτων παυσώμεθα, ἔλθωμεν ἐπὶ τοὺς ἔγγιστα γενομένους ἀθλητάς· λάβωμεν τῆς γενεᾶς ἡμῶν τὰ γενναῖα ὑποδείγματα. 2. Διὰ ζῆλον καὶ [s. 108:] φθόνον οἱ μέγιστοι καὶ δικαιότατοι στῦλοι ἐδιώχθησαν καὶ ἕως θανάτου ἤθλησαν. 3. Λάβωμεν πρὸ ὀφθαλμῶν ἡμῶν τοὺς ἀγαθοὺς ἀποστόλους· 4. Πέτρον, ὃς διὰ ζῆλον ἄδικον οὐχ ἕνα οὐδὲ δύο, ἀλλὰ πλείονας ὑπήνεγκεν πόνους καὶ οὕτω μαρτυρήσας ἐπορεύθη εἰς τὸν ὀφειλόμενον τόπον τῆς δόξης. 5. Διὰ ζῆλον καὶ ἔριν Παῦλος ὑπομονῆς βραβεῖον ἔδειξεν· 6. ἑπτάκις δεσμὰ φορέσας, φυγαδευθείς, λιθασθείς, κῆρυξ γενόμενος ἔν τε τῇ ἀνατολῇ καὶ ἐν τῇ δύσει τὸ γενναῖον τῆς πίστεως αὐτοῦ κλέος ἔλαβεν· 7. δικαιοσύνην διδάξας ὅλον τὸν κόσμον καὶ ἐπὶ τὸ τέρμα τῆς δύσεως ἐλθὼν καὶ μαρτυρήσας ἐπὶ τῶν ἡγουμένων, οὕτως ἀπηλλάγη τοῦ κόσμου καὶ εἰς τὸν ἅγιον τόπον ἐπορεύθη, ὁπομονῆς γενόμενος μέγιστος ὑπογραμμός.
6. 1. Τούτοις τοῖς ἀνδράσιν ὁσίως πολιτευσαμένοις συνηθροίσθη πολὺ πλῆθος ἐκλεκτῶν, οἵτινες πολλαῖς αἰκίαις καὶ βασάνοις διὰ ζῆλος παθόντες ὑπόδειγμα κάλλιστον ἐγένοντο ἐν ἡμῖν. 2. Διὰ ζῆλος διωχθεῖσαι γυναῖκες Δαναΐδες καὶ Δίρκαι αἰκίσματα δεινὰ καὶ ἀνόσια παθοῦσαι ἐπὶ τὸν τῆς [s. 110:] πίστεως βέβαιον δρόμον κατήντησαν καὶ ἔλαβον γέρας γενναῖον αἱ ἀσθενεῖς τῷ σώματι. 3. Ζῆλος ἀπηλλοτρίωσεν γαμετὰς ἀνδρῶν καὶ ἠλλοίωσεν τὸ ῥηθὲν ὑπὸ τοῦ πατρὸς ἡμῶν Ἀδάμ· «Τοῦτο νῦν ὀστοῦν ἐκ τῶν ὀστέων μου καὶ σὰρξ ἐκ τῆς σαρκός μου.» 4. Ζῆλος καὶ ἔρις πόλεις μεγάλας κατέστρεψεν καὶ ἔθνη μεγάλα ἐξερίζωσεν.
Przypisy:
17 Rdz
4,3-8.
18 Por. Rdz 27,41n.
19 Por. Rdz 37.
20 Por. Wj 2,14; Dz 7,27.
21 Por. Lb 12,14n. – mowa tylko o Miriam.
22 Por. Lb 16.
23 Por. 1 Krl 18,19. Cudzoziemcy to prześladowcy.
24 Por. Ga 2,9.
25 Użyto słowa gr. martyréo – najpierw znaczyło „złożyć świadectwo”, później „ponieść męczeństwo”.
26 Najstarsze świadectwo o męczeństwie św. Piotra w Rzymie, który tam złożył świadectwo (gr. martyrésas).
27 Por. 2 Kor 11,24n.
28 Por. Rz 15,24.28. Św. Paweł ma zamiar udać się do Hiszpanii. Podróż ta jest potwierdzona tu, w tzw. Fragmencie Muratoriego oraz w apokryficznych dziełach św. Pawła.
29 Por. Dz 24,26.
30 1 P 2,21.
31 Por. świadectwo Tacyta, (Rocz. 15,44,2-8).
32 Tekst nie bardzo jasny. Chodzi prawdopodobnie o śmierć męczenników, która stanowiła jednocześnie przedstawienie o tematyce mitologicznej. Zadawano więc męczennikom podwójne cierpienia: fizyczne i moralne. Dirka – zginęła przywiązana do rogów byka; Denaidy zostały ukarane za zabójstwo mężów wtrąceniem do Tartaru, gdzie bez przerwy miały napełniać wodą beczki bez dna.
33 Rdz 2,23.
34 Por. Syr 28,14.
18 Por. Rdz 27,41n.
19 Por. Rdz 37.
20 Por. Wj 2,14; Dz 7,27.
21 Por. Lb 12,14n. – mowa tylko o Miriam.
22 Por. Lb 16.
23 Por. 1 Krl 18,19. Cudzoziemcy to prześladowcy.
24 Por. Ga 2,9.
25 Użyto słowa gr. martyréo – najpierw znaczyło „złożyć świadectwo”, później „ponieść męczeństwo”.
26 Najstarsze świadectwo o męczeństwie św. Piotra w Rzymie, który tam złożył świadectwo (gr. martyrésas).
27 Por. 2 Kor 11,24n.
28 Por. Rz 15,24.28. Św. Paweł ma zamiar udać się do Hiszpanii. Podróż ta jest potwierdzona tu, w tzw. Fragmencie Muratoriego oraz w apokryficznych dziełach św. Pawła.
29 Por. Dz 24,26.
30 1 P 2,21.
31 Por. świadectwo Tacyta, (Rocz. 15,44,2-8).
32 Tekst nie bardzo jasny. Chodzi prawdopodobnie o śmierć męczenników, która stanowiła jednocześnie przedstawienie o tematyce mitologicznej. Zadawano więc męczennikom podwójne cierpienia: fizyczne i moralne. Dirka – zginęła przywiązana do rogów byka; Denaidy zostały ukarane za zabójstwo mężów wtrąceniem do Tartaru, gdzie bez przerwy miały napełniać wodą beczki bez dna.
33 Rdz 2,23.
34 Por. Syr 28,14.
Źródło:
Przekład polski:
Święty Klemens [Klemens Rzymski], List do Kościoła w Koryncie,
w: Ojcowie apostolscy, tłum. Anna Świderkówna, seria Pisma starochrześcijańskich pisarzy, t. 45, Warszawa 1990.
Wydanie greckie:
Clément de Rome, Épìtre aux Corinthiens, w: Sources chrétiennes 167, Paris 1971.
Przepisanie:
Jakub Szukalski (zapis polski), A. Jaubert (zapis grecki)
Przekład polski:
Święty Klemens [Klemens Rzymski], List do Kościoła w Koryncie,
w: Ojcowie apostolscy, tłum. Anna Świderkówna, seria Pisma starochrześcijańskich pisarzy, t. 45, Warszawa 1990.
Wydanie greckie:
Clément de Rome, Épìtre aux Corinthiens, w: Sources chrétiennes 167, Paris 1971.
Przepisanie:
Jakub Szukalski (zapis polski), A. Jaubert (zapis grecki)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz