Poznawanie świata

Kto chce prędko, ten wszytek świat schodzić,
       Musisz pierwej w taki cel ugodzić,
Aby przeczedł ty księgi do końca, [przeczedł – przeczytał]
       Wzwiesz o wszystkim pod okręgiem słońca.
Jeśli im chcesz prawdziwie uwierzyć,
       Możesz ziemię, góry, rzeki zmierzyć,
I żeglować kędy chcesz na morze,
       Gdzie zachodzą albo wschodzą zorze.
Będziesz wiedział na świecie przygody,
       Prace, zyski, pożytki, i szkody.
Siedząc doma, nie chodząc w oględy,
       Możesz zwiedzić wszytki kąty wszędy.
Będziesz inym człowiekiem na świecie,
       Gdy obaczysz co się na nim plecie.
Jako ten świat już na wszystkim schodzi,
       Ziemia nie tak swe pożytki rodzi,
Takież ludzie słabszy się już rodzą,
       Jako pirwej sta lat nie dochodzą.
Wszytki znaki są skończenia świata,
       Skoro miną naznaczone lata.
Radzę tedy wszytkim za pogody,
       Aby szukał z Panem swoim zgody,
Boć nie długo to rozkoszne ciało,
       Tu na ziemi będzie się kochało.
Musim z niego na ine rozkoszy,
       Gdy precz z niego śmierć duszę wypłoszy.
Kto wczas dobrze tu sobie poczynał,
       Tam w radości będzie odpoczywał.
Ale kto źle, wrzucą go przezdzięki [bez łaski]

       Na otchłani i piekielne męki.

Marcin Bielski, Kronika wſzytkyego ſwyata..., Kraków 1551. Zapis uwspółcześniony.