(129) Żywoty Świętych: Filip Apostoł

Żywot Ś. Filippa Apostoła,
z Pisma świętego wybrany,
i u Izydora, Metafrasta, i innych położony.¹

 
   Gdy Syn Boży, słowo z Ojcem wieczne, czasu nie mające, chciał się tak zstać jako my człowiekiem, na naprawę ludzkiego przyrodzenia, obcując tu z ludźmi na ziemi, a zostawując nam naukę żywota wiecznego – obierał też i ty, przez które by jako posłańce i poruczniki swoje, nas potomnych czasów rodzonych, słowo prawdy, żywot wieczny dające, dochodziło – którzy jego się sprawom i żywotowi i tajemnicom przypatrując, w szkole jego Boskiej ćwiczeni, ono co sami poznali, światu wszytkiemu na zbawienie podać mieli.² Miedzy innymi tedy uczniami Pan Jezus zbawiciel świata, chodząc po powiecie Galilejskim, a będąc w mieście Betsaidzie (z którego też był Piotr ś. i Jędrzej, którzy już byli do Pana Jezusa przystali) ujźrzawszy świętego Filippa, zawołał go, i kazał mu się naśladować. ³A on głos Boski uczuł w sercu i w uszu, i nie umiał się wymówić – i nic nie mieszkając, porzuciwszy zabawy świata próżnego, pociechy i nadzieje jego – chwycił się ubóstwa i naśladowania żywota Jezusowego – jemu się za ucznia i sługę powolnego oddając – a wierząc, iż on był obiecany od Boga i u Mojzesza, i u Proroków opisany Messjasz, Król Izraelski i zbawiciel świata.
   Weseląc się tedy Ś. Filip z skarbu nalezionego, użyć go tylko sam nie chciał – ale wnet nalazszy Natanaela towarzysza swego, z wielką mu radością powiedział: oznajmujęć, prawi, nowinę, której ojcowie nasi czekali, i świat wszytek potrzebował – już nastał obiecany Messjasz, o którym pisał Mojzesz i Prorocy – i jużechmy go poznali i naleźli – ten jest Jezus syn Józefa z Nazaret. Skusił już był Filip słodkości i prawdy Pana naszego – o której tak śmiele mówił, i drugim ją zalecał. Co gdy Natanael słyszał, nie spodziewając się aby z tak podłego rodzaju, i z tak niskiego stanu i miasta miał być Messjasz Król Izraelski, rzekł do Filippa: izali co dobrego może być z Nazaret? A Filip nie mówiąc wiele, radził mu, aby go tylko oglądał – myśląc sobie, iż skoroby go ujźrzał, a słowa jego zbawienne słyszał – iż miał toż poznać co i on⁴ – i tak się zstało. Gdy go prowadził do Pana Jezusa, skoro go ujźrzał zbawiciel świata, rzekł do uczniów swoich: ono prawdziwy Izraelita (jakoby dziś rzekł, prawdziwy Chrześcijanin) w którym zdrady nie masz – ⁵poznał jego dobre serce badacz myśli ludzkich – któremu nic zakryto być nie może. Na te słowa zdziwił się Natanael, i zdumiały rzekł do Pana: skąd ty mnie znasz, wszakeś mię nigdy nie widział, ani ja ciebie? A Pan mu powiedział: jeszcze niżli cię Filip do mnie przyzwał, gdyś siedział pod drzewem figowym, widziałem cię.
   Coś Boskiego około Messjasza, w którego czekaniu wszytka była ochłoda i nadzieja wiernych sług Bożych, czytał i myślił w ten czas pod drzewem siedząc Natanael – i dał mu tam P. Bóg na onę godzinę wielką skruchę i płakanie, i słodkość serdeczną w rzeczach niebieskich, jakiej nigdy za żywota swego nie miał – iż w płakaniu wielkim pragnął i prosił o Messjasza, i uiszczenie szczęśliwych onych czasów, których przyść miał, i zbawić świat wszystek. I tak Jezus jako Bóg prawy, w ten czas go widział okiem Boskim swoim, takie jemu serce dając. Na one słowa jeszcze się barziej zdumiał Natanael, i pomniąc co za godzinę miał pod onym drzewem, i jakie myśli i skruchę – uważył u siebie, iż onych myśli jego widzieć nikt nie mógł, jedno Bóg sam, który je sam dać mógł – ⁶i wnet się rzucił do Boskiego pokłonu, i wyznania natury Boskiej w P. Jezusie, i zawoła mówiąc: Mistrzu tyś jest Syn Boży, tyś jest Król Izraelski. O dziwne a nad rozum ludzki wyznanie – Synem Bożym, to jest Bogiem, z natury już śmiał tego przyznać, który myśli jego wiedział, a taki mu dar serca skruszonego dawał. O jako dziękował Filippowi świętemu, iż go przywiódł do rzeki wody żywej, do ochłody dusznej i prawego raju, w którym wszytki pociechy swoje niebieskie naleść mógł – kochał się też z tego Filip ś. iż ludzie zakryty on skarb w pokorze i w poniżeniu człowieczym poznawali, iż tym się więcej rozmiłował Pana swego Jezusa.
   Wszakże gdy jeszcze jako i inni uczniowie, na człowieczeństwo jego i sprawy w nim ludzkiego przyrodzenia patrząc, doskonałej wiary o Boskiej wszechmocności jego nie miał – naprawiony był i wyćwiczony oną pokusą, którą go P. Jezus potkał.⁷ Bo gdy się na puste miejsca udał Pan Jezus, za morze Tyberiadskie, lud wielki przez pięć tysięcy, szukając pociechy i pomocy w chorobach – wyprawił się za nim mało co myśląc o potrzebach cielesnych. ⁸Mając tedy wolą P. Jezus nakarmić nie tylko duszę, ale i ciało ich, a już wiedząc obyczaj, którym to uczynić miał – spytał świętego Filippa, mówiąc: Skąd weźmiem chleba abyśmy nakarmili lud ten? wiedziałci P. Jezus i serce Filippowe, i to co odpowiedzieć miał – wszakże aby się sam Filip poznał, i jeszcze się niezupełnej wiary swojej zawstydził – o to go pytał. On nie pomyślił na wszechmocność Boską jego, ani rzekł tak: możesz ty wszytko jedno chciej, radzić się tobie i pytać nikogoż nie trzeba – ale na to tylko pomniąc, iż był człowiekiem, do ludzkich się pośrzodków i pomocy, to jest, do pieniędzy uciekł, i mówił: siła by, Panie, pieniędzy potrzeba, a myśmy ubodzy, i dwieście złotych mało by na ten lud, i musiałby każdy po troszce mieć, a żaden by się nie najadł – a by dobrze pieniądze były, tedy nie masz gdzie kupić. Zapomniał był Filip błogosławiony, jakiego przemożnego Pana miał – o którym acz wierzył iż był prawy Bóg Syn Boży, ale człowieczeństwo widome ćmiło jeszcze oczy jego i wiarę. Tedy P. Jezus on wielki cud czyniąc, a pięciorgiem chleba pięć tysięcy ludzi nakarmić chcąc – błogosławił chleb, i łamiąc rękami swemi Boskiemi, podawał Apostołom aby lud częstowali. Widział Filip, iż z ręku Pańskich jako z pieca abo szpiżarniej nieprzebranej, wychodziło tak wiele chleba i ryb tak wiele, iż przebrać się nie mogło – dawali, a końca rzece onej ciekącej nie było, póty aż się wszyscy dostatecznie nasycili. O jako się wstydził słowa swego i małej wiary swojej – o jako z innemi wysławiał Boską moc mistrza i Pana swego.
   Przetoż potym był ostrożniejszy, i zstał się godnym, iż był miedzy przedniejsze ucznie od Pana poczytany,⁹ i miedzy dwunaścią wybrany nad inne – który jako był wdzięczny i towarzyski P. Jezusowi, mając u niego bespieczność nad inne, po tym znać, iż czasu jednego gdy na dzień Wielkonocny wiele się zjachało ludzi pogańskich do Jeruzalem, słysząc o dziwnych sprawach Pana Jezusowych, i wskrzeszeniu Łazarza, ¹⁰pragnęli widzieć osobę jego prześliczną, jako Proroka tak wielkiego i cudownego – a nie mając prze lud, który się zawżdy za Panem Jezusem cisnął, przystępu tak łacnego, zwłaszcza iż byli poganie – udali się do ś. Filippa, prosząc go, aby im to zjednał u mistrza swego, żeby się z nim poznać mogli – znać iż byli jacyś zacni Rzymianie, Duchem też już Bożym wzruszeni. Tedy Filip wespół z świętym Jędrzejem oznajmił ono ich pragnienie Panu Jezusowi, i usłyszał dziwną naukę i proroctwo Pana naszego o narodach, iż poznać go i weń wierzyć nie mieli, aż po śmierci, gdy one słowa rzekł: jeśli ziarno pszeniczne padszy na ziemię nie obumrze, samo trwa – a gdy obumiera, wielki pożytek przynosi – jakoby chciał rzec: śmierć moja wzbudzi serca pogańskie, i dopiero pożytek przyszcia i nauki, i męki mojej padnie na nie, iż mię poznają.
   Takiemi i innemi tajemnicami w szkole Chrystusowej wyćwiczony, i co dzień się więcej Boskich nauk ucząc przy żegnaniu Pańskim, i onym długim kazaniu i nauce po wieczerzy ostatniej, spytać śmiał Pana o onę trudną barzo tajemnicę Trójce ś. z którego pytania, wielka kościołowi Bożemu nauka, przeciw kacerstwom Ariańskim, i Bóstwu Pańskiemu uwłóczącym niezbożnikom, urosła. Bo gdy Pan ciesząc ucznie miłe swoje zasmucone, dla męki i śmierci którą miał podjąć – opowiadał im o Ojcu swym, iż do niego przez śmierć idzie, aby im tam miejsce zgotował – Filip święty spytać śmiał: Panie nasz, ukaż nam tego Ojca, a na tym dosyć mieć będziem. Pan Jezus nauczając go, i doskonałości jeszcze wiary jego poprawując, rzekł: Takem długo z wami jest, a jeszcze mię nie znacie? Filippie, kto mnie widzi, widzi i Ojca – a jakoż to mówisz, ukaż nam Ojca? nie wierzysz, iżem ja jest w Ojcu, a Ociec we mnie? O szczęśliwe pytanie, które nam tak jasne tajemnice Trójce świętej skarby otworzyło – iż tak odkrycie Syn Boży, nad inne wszytkie miejsca powiedział – iż On jeden jest Bóg z Ojcem – iż kto weń wierzy, w Ojca wierzy – kto Go widzi, Ojca widzi – a iż różności żadnej w Bóstwie miedzy nimi nie masz – w personach tylko różność jest, iż inny Syn a Ociec inny, ale Bóg jeden z Ojcem, i z Duchem świętym w Bóstwie.
   Po zmartwychwstaniu Syna Bożego Filip święty z inymi Apostoły patrzył na Pana swego zmartwychwstanie i wniebowstąpienie, i przyjął Ducha świętego i został świadkiem wielkim prawdy jego po wszytkim świecie. ¹¹A gdy Apostołowie roznosić mieli Ewangelią i zbawienie światu wszytkiemu – Filippowi świętemu dostała się Azja i ziemia Tatarska – w której on pilnie szczepił wiarę świętą, prawie wszytkę krainę do Chrystusa przywodząc, przez cuda i wielkie dobrodziejstwa nad choremi i ułomnemi. Gdzie długo wiarę ich i kościoły stanowiąc, przemieszkał – i przeciwne nieprzyjacioły swe pokorą, układnością, miękcząc serca ich, Chrystusowi na ofiarę wdzięczną pozyskał. ¹²Na koniec puścił się do Frygiej, gdzie w mieście Hierapolim nazwanym, wiarę także świętą fundował, i ołtarze diabelskie psując, ołtarze stawił Chrystusowi prawemu Bogu. Tam pogaństwo mieli smoka jakiegoś, którego karmili i za Boga mieli. Nad tą bestią która ludzie zarażała i zabijała, pokazał moc Chrystusowę Filip ś. i wiele ludzi pozyskał do wiary przesławnej. Trafił się też był do tegoż miasta na on czas Bartłomiej ś. i potężnie mu rozmnażać Chrystusowego imienia pomagał – i tak rosła wiara, i zbawienie się ludzkie szerzyło, mądrym kazaniem i cudownymi postępki ich. Lecz czart pobudził pogaństwo, iż obudwu Apostołów do urzędu pojmali, i wsadziwszy do więzienia rozmaicie dręczyli. Na koniec puściwszy wolno Bartłomieja – świętego Filippa na krzyż wbili. Gdy mizernie na krzyżu wisiał, trzęsienie ziemie wielkie na miasto ono przyszło, i pogaństwo barzo przestraszyło – i jedni wołali aby był z krzyża zjęty, i już mało tego nie uczynili. ¹³Ale prosił P. Jezusa Filip, aby mu dał twarzy swej za wyszciem z ciała oglądanie – modlił się i za mężobójce swe, aby im Pan Jezus odpuścił grzech ich, a karać ich onym trzęsieniem ziemie nie raczył. A w tym drudzy z gniewu na wiszącego na drzewie onym, kamieńmi uderzyli, i do końca go zabili. Patrzyła na śmierć jego siostra jego Mariamna, panieństwo od młodości chowająca. Pogrzebiony jest tamże od Chrześcijan – gdzie też i potym dwie córce jego pannie, aż do śmierci, jedna z jednej strony, a druga z drugiej, położone są. Stamtąd potym do Rzymu ciało jego przeniesione, w kościele świętych Apostołów, wespółek z Jakóbem, którego też dziś święcim, odpoczywa. Gdzie cudy wielkimi sławny jest, na cześć Boga ukrzyżowanego za nas – którego z Ojcem i z Duchem ś. równa jest chwała na ziemi i na niebie, na wieki wiekom. Amen.
 

1  I. Maii. Maja.
2  1 J 1. [W książce, w obu wydaniach z 1605 i 1598, podano mylnie „Ioan: 1.”]
3  Zawołany naśladował Pana Jezusa.
4  1 J 1. [W książce, w obu wydaniach z 1605 i 1598, podano mylnie „Ioan: 1.”]
5  Tajemności serca Chrystus wiedział jako prawy Bóg.
6  Natanael wyznał naturę Boską w Panu Jezusie.
7  J 6.
8  Filippa ś. wiary doznawał Pan Jezus.
9  J 12.
10  Poganie chcieli widzieć Pana Jezusa.
11  Do Azjej Tatarskiej ziemi zaszedł.
12  W Frygiej wiarę szczepił.
13  Modlitwa za nieprzyjaciele.

Źródło:
Ks. Piotr Skarga, Żywoty Świętych Stárego y Nowego Zakonu, ná káʒ̇dy dzień przez cáły rok, Kraków 1605, pomocniczo: Kraków 1598
Transkrypcja typu „B”: Jakub Szukalski

 

⋘ + ⋙

(128) Żywoty Świętych: Maj

MIESIĄC MAJ,
MAIUS.


[św. Stanisław ze Szczepanowa, obraz ze skrzydła ołtarza
w Katedrze Wawelskiej, Kraków, 1460-1463 r.]

⋘ + ⋙

(8.3) Odsłony: Piękno Matki: Obdarzenie stworzenia

Odsłony Poematu Boga-Człowieka
czyli tej Ewangelii, która została objawiona Marii Valtorcie

Tyle i jeszcze więcej dał wam i dałby wam Bóg, aby posiąść także Stworzenie Swojej rozkoszy, Słońce Swego słońca, Kwiat Swego ogrodu.

   Mówiąc tutaj „tyle”, Bóg mówi o tym, co wcześniej, czyli o (1) stworzeniu człowieka, (2) o pozwoleniu mu żyć i (3) o postanowieniu, aby mu przebaczyć. Mówiąc zaś „jeszcze więcej”, ma Bóg na myśli samego Boga i podobieństwo do Boga, ponieważ dał nam Swojego Syna Jezusa Chrystusa, a wraz z Nim sposobność do życia na Jego podobieństwo. Więcej ponad te dary nie można już sobie pomyśleć ani nie można sobie niczego wspanialszego wyobrazić – otrzymać życie, móc żyć, mieć obiecane życie, spożywać Życie i przemienić się w Życie.
   Bóg dał nam tak wiele i dałby jeszcze, żeby posiąść także Ją. Posiada już Siebie, chciałby jeszcze Ją. Maryja jest Stworzeniem pełnym łaski, a więc Stworzeniem rozkoszy Boga, gdyż tym, co jest rozkoszą Boga, jest właśnie Jego łaska. Jego słońce i Jego ogród to Jego łaska – łaska, którą sam Bóg Się cieszy, którą Się opromienia i w której Sam rozkwita. Jego Bytowanie to pełnia Łaskawości, pełnia Wdzięku, pełnia Piękna, bo On jest Miłością i pełen Miłości. Łaska to wylewanie się i przelewanie tej dobroci, jaką Bóg Sam posiada. On posiada już Siebie i w tym posiadaniu Siebie chciałby jeszcze Siebie udzielać.
   Jedna dobroć Boga wielorako się objawia. Dlatego jest ona rozkoszą – tym, co Boga cieszy; jest słońcem – tym, co od Boga świeci – udzielaniem poznania; jest ogrodem – tym, co w Bogu kwitnie – pięknym miejscem spoczynku i zachwytu. Dlatego mówiąc tutaj o Jednej, Pani pełnej łaski, mówi przez obrazy, żeby ukazać to wielorakie działanie Swojej dobroci.

Napisał Jakub Szukalski.

⋘ ⋙

(8) List do Kościoła w Koryncie: Przyszłe zmartwychwstanie

[s. 35:]

Przyszłe zmartwychwstanie

 

   24. (1) Zastanówmy się, umiłowani, w jaki sposób Bóg wskazuje nam nieustannie na mające nastąpić zmartwychwstanie, którego dał już pierwociny wskrzeszając z martwych Pana Jezusa Chrystusa.⁸⁶ [s. 36:]
   (2) Przyjrzyjmy się, umiłowani, zmartwychwstaniu, jakie dokonuje się we właściwych dla siebie porach. (3) Dzień i noc objawiają nam zmartwychwstanie: noc umiera, dzień wstaje; dzień odchodzi, noc się zbliża. (4) Popatrzmy i na owoce pól: jak odbywają się zasiewy i w jaki sposób wzrastają? (5) Wychodzi siewca⁸⁷ i wrzuca w ziemię wszystkie ziarna. One wpadają w ziemię suche i gołe, a tam ulegają rozkładowi. Później z tego rozkładu wskrzesza je wspaniała Opatrzność Pana, tak że jedno ziarno mnoży się wielokrotnie i przynosi obfite plony.
   25. (1) Rozważmy znak przedziwny, który znajdujemy w krainach wschodnich, to jest w okolicach Arabii. (2) Jest to ptak, nazywany feniksem.⁸⁸ Będąc jedynym przedstawicielem swego gatunku żyje on lat pięćset. Kiedy zbliża się już chwila, gdy ma ulec rozkładowi śmierci sporządza sobie sarkofag z kadzidła, mirry i innych wonności. A gdy czas jego się dopełni, do niego wchodzi i tam umiera. (3) Z rozkładającego ciała rodzi się robak. A żywiąc się sokami zmarłego ptaka sam wypuszcza pióra. Później gdy wzrośnie w siłę, zabiera ów sarkofag, gdzie znajdują się kości jego poprzednika i z tym brzemieniem przybywa z Arabii aż do Egiptu, do miasta zwanego Heliupolis.⁸⁹ (4) Tutaj w jasny dzień, na oczach wszystkich, podlatuje do ołtarza słońca, a złożywszy tam sarkofag, wyrusza w drogę powrotną. (5) Wówczas kapłani zaglądają do swoich kronik i stwierdzają, że zjawił się znowu po upływie lat pięciuset.
   26. (1) Czyż zatem uznamy to za rzecz dziwną i nadzwyczajną, jeśli Stwórca wszechświata wskrzesi z martwych tych, co Mu służyli, święci, w ufności wiary doskonałej, skoro nawet przez ptaka objawia wspaniałość tego co nam obiecał?
   (2) Gdzieś bowiem jest powiedziane: „Wskrzesisz mnie i będę Cię sławił”⁹⁰ oraz „Położyłem się i zasnąłem; lecz powstałem, bo Ty jesteś ze mną”.⁹¹ A z kolei Hiob mówi: „I wskrzesisz moje ciało, to właśnie, które to wszystko wycierpiało”.⁹² 

*

 

   24. 1. Κατανοήσωμεν, ἀγαπητοί, πῶς ὁ δεσπότης ἐπιδείκνυται διηνεκῶς ἡμῖν τὴν μέλλουσαν ἀνάστασιν ἔσεσθαι, ἧς τὴν ἀπαρχὴν ἐποιήσατο τὸν κύριον Ἰησοῦν Χριστὸν ἐκ νεκρῶν ἀναστήσας. 2. Ἴδωμεν, ἀγαπητοί, τὴν κατὰ καιρὸν γινομένην ἀνάστασιν. 3. Ἡμέρα καὶ νὺξ ἀνάστασιν ἡμῖν δηλοῦσιν· κοιμᾶται ἡ νύξ, ἀνίσταται ἡ ἡμέρα· ἡ ἡμέρα ἄπεισιν, νὺξ ἐπέρχεται. 4. Λάβωμεν τοὺς καρπούς· ὁ σπόρος πῶς καὶ τίνα τρόπον γίνεται; 5. Ἐξῆλθεν ὁ σπείρων καὶ ἔβαλεν εἰς τὴν γῆν ἕκαστον τῶν σπερμάτων· ἅτινα πεσόντα εἰς τὴν γῆν ξηρὰ καὶ γυμνὰ διαλύεται· εἶτ’ ἐκ τῆς διαλύσεως ἡ μεγαλειότης τῆς προνοίας τοῦ δεσπότου ἀνίστησιν αὐτά, καὶ ἐκ τοῦ ἑνὸς πλείονα αὔξει καὶ ἐκφέρει καρπόν.
   25. 1. Ἴδωμεν τὸ παράδοξον σημεῖον τὸ γινόμενον ἐν τοῖς ἀνατολικοῖς τόποις, τουτέστιν τοῖς περὶ τὴν Ἀραβίαν. 2. Ὄρνεον γάρ ἐστιν, ὃ προσονομάζεται φοίνιξ· τοῦτο μονογενὲς ὑπάρχον ζῇ ἔτη πεντακόσια, γενόμενόν τε ἤδη πρὸς ἀπόλυσιν τοῦ ἀποθανεῖν αὐτὸ σηκὸν ἑαυτῷ ποιεῖ ἐκ λιβάνου καὶ σμύρνης καὶ τῶν λοιπῶν ἀρωμάτων, εἰς ὃν πληρωθέντος τοῦ χρόνου εἰσέρχεται καὶ τελευτᾷ. 3. Σηπομένης δὲ τῆς σαρκὸς σκώληξ τις γεννᾶται, ὃς ἐκ τῆς ἰκμάδος τοῦ τετελευτηκότος ζῴου ἀνατρεφόμενος πτεροφυεῖ· εἶτα γενναῖος γενόμενος αἴρει τὸν σηκὸν ἐκεῖνον, ὅπου τὰ ὀστᾶ τοῦ προγεγονότος ἐστίν, καὶ ταῦτα βαστάζων διανύει ἀπὸ τῆς Ἀραβικῆς χώρας ἕως τῆς Αἰγύπτου εἰς τὴν λεγομένην Ἡλιούπολιν. 4. Καὶ ἡμέρας, βλεπόντων πάντων, ἐπιπτὰς ἐπὶ τὸν τοῦ ἡλίου βωμὸν τίθησιν αὐτὰ καὶ οὕτως εἰς τοὐπίσω ἀφορμᾷ. 5. Οἱ οὖν ἱερεῖς ἐπισκέπτονται τὰς ἀναγραφὰς τῶν χρόνων καὶ εὑρίσκουσιν αὐτὸν πεντακοσιοστοῦ ἔτους πεπληρωμένου ἐληλυθέναι.
   26. 1. Μέγα καὶ θαυμαστὸν οὖν νομίζομεν εἶναι, εἰ ὁ δημιουργὸς τῶν ἁπάντων ἀνάστασιν ποιήσεται τῶν ὁσίως αὐτῷ δουλευσάντων ἐν πεποιθήσει πίστεως ἀγαθῆς, ὅπου καὶ δι’ ὀρνέου δείκνυσιν ἡμῖν τὸ μεγαλεῖον τῆς ἐπαγγελίας αὐτοῦ; 2. Λέγει γάρ που· «Καὶ ἐξαναστήσεις με, καὶ ἐξομολογήσομαί σοι», καί· «Ἐκοιμήθην καὶ ὕπνωσα, ἐξηγέρθην, ὅτι σὺ μετ’ ἐμοῦ εἶ.» 3. Καὶ πάλιν Ἰὼβ λέγει· «Καὶ ἀναστήσεις τὴν σάρκα μου ταύτην τὴν ἀναντλήσασαν ταῦτα πάντα.»
 

Przypisy:
1  Por. 1 Kor 15,20-30.
2  Por. przypowieść o Siewcy (Mt 13,3; Mk 4,3; Łk 8,5), jak również 1 Kor 15,20-30.
3  Legenda o feniksie była szeroko rozpowszechniona w starożytności. Znał ją już Herodot (II, 73). Wersja Klemensa bliska jest tej, którą znajdujemy u Pomponiusza Meli (De situ orbis III, 8, 14) i u Pliniusza Starszego (Hist. Nat. 10, 2). Shellenizowani Żydzi wcielili tę legendą w swą własną historię, por. np. Eusebius, Praep. Evang. IX, 29 (tragik Ezechiel) i III Baruch 6-8. Również późniejsi pisarze starochrześcijańscy często ją wykorzystywali.
4  Heliupolis = Miasto Słońca (miasto w Egipcie).
5  Tekst nieznany, por. Ps 28(27),7 i 88(87),11.
6  Ps 3,6; 23(22),4.
7  Hi 19,26.

Źródło:

Przekład polski:
Święty Klemens [Klemens Rzymski], List do Kościoła w Koryncie, w: Ojcowie apostolscy, tłum. Anna Świderkówna, seria Pisma starochrześcijańskich pisarzy, t. 45, Warszawa 1990.

Wydanie greckie:
Clément de Rome, Épìtre aux Corinthiens, w: Sources chrétiennes 167, Paris 1971.

Przepisanie:
Jakub Szukalski (zapis polski), A. Jaubert (zapis grecki)

⋘ + ⋙

(3) Historia o Jonaszu: Na Wielki Piątek

NA WIELKI PIĄTEK.
Jako Jonasz był w brzuchu Wieloryba trzy dni, i trzy nocy, tak syn człowieczy będzie w sercu ziemie, trzy dni i trzy nocy.¹

   Wielki Orzeł Duchowny nad wszystkiemi źwierzętami niebieskiemi górą latający, przypatrując sie wzrokiem Duchownym niebieską światłością oświeconym, przedwiecznemu Synowi Bożemu dla zbawienia ludzkiego wcielonemu, barzo sie temu dziwuje, iż jest od tego obłudnego świata tak pogardzony, że na własności swoje przyszedszy, nie jest od swoich przyjęty; na co utyskując tak mówi:² NA WŁASNOŚCI przyszedł, a swoi go nie przyjęli. Wielka zaprawdę przyczyna podziwienia, bo też to wielka to wzgarda, wielka to niewdzięczność, albo raczej bezbożność przeciwko samemu Bogu Wszechmogącemu, który tak umiłował świat, iż jednorodzonego Syna swego dał, aby każdy, który weń wierzy, nie zginął, ale miał żywot wieczny. A gdy ten opuścił Dom swój, odbieżał dziedzictwa swego, i przyszedł na świat; świat go nie przyjął, i nie dał mu miejsca w gospodzie, ale go wepchnął do szopy bydlęcej. Wielka wzgarda, wielka niewdzięczność, i wielka bezbożność, na którą narzekając przez Proroka mówi:³ SŁUCHAJCIE niebiosa, i bierz sobie w uszy ziemio – abowiem Pan mówił i wychowałem syny, i podwyzszyłem je, a oni mnie wzgardzili; poznał wuł Pana swego, i osieł żłób Pana swojego; a lud Izraelski mnie nie poznał, i lud mój nie zrozumiał. Które narzekanie powtarza, i obciąża sam syn Boga nawyzszego, mówiąc:⁴ LYSZKI MAJĄ JAMY, I PTACY Niebiescy gniazda, a Syn człowieczy nie ma gdzieby skłonił głowę swoję. Wielka zaprawdę wzgarda, wielka niewdzięczność, i wielka bezbożność, iż Zbawiciel świata, przyszedszy na swoje własności, nie jest przyjęty od swych, których nie tylko z początku umiłował zawitawszy do nich, nie tylko je miłował przez wszytkie dni żywota swego, czyniąc im wielkie dobrodziejstwa dla ich powabienia, i pokazując wielkie cuda, dla ich pozyskania – ale i do końca umiłował ich, położywszy za nich duszę swą namilszą, przez śmierć nasromotniejszą, i naokrutniejszą, przy której prosił Boga Ojca niebieskiego, za własne nieprzyjacioły, i krzyżowniki swoje. Słusznie tedy utyskował Jan święty, nawiętszy kochanek Pana Chrystusów, mówiąc: NA WŁASNOŚCI swoje przyszedł, a swoi go nie przyjęli. Które słowa aczkolwiek wszystkiemu światu wielką sromotę czynią ale przedsię nawiętszą, żłośliwym i zapamiętałym Żydom, którzy na samym śrzodku, i na samym wierzchu świata mieszkając, i nawiętszych dóbr jego zażywając, nie chcieli przyjąć własnego Messjasza swego na swe własności przychodzącego, który w ich królestwie i w ich mieście miał zapisaną gospodę narodzenia swego,⁵ przez Proroka Micheasza mówiącego:⁶ I TY BETLEEM ziemio Judzka, żadnym sposobem nie jesteś mniejsza miedzy główniejszymi miasty Judzkiemi – abowiem z ciebie wynidzie Wódz, który będzie rządził lud mój Izraelski. Ponieważ tedy nie przyjęli go Żydowie, do tego własnej godpody Betleemskiej, ale go wepchnęli do szopy bydlęcej; to już w tym ich jest więtsza wina, niż inszych ludzi; do której jescze przydali, i przyczynili, i nawiętszą winę popełnili, gdy go nie przyjęli na insze władności swoje przychodzącego. ⁷Bo aczkolwiek wszystkie domy, nie tylko Betleemskie, ale i wszystkie domy wszystkiego świata, są własnością Chrystusową; ale przedsię nie tak mu szło o te własności zwierzchowne, któremi on sam pogardził, gdy będąc bogatym zstał sie ubogim – ale mu więcej szło o one duchowne własności jego, które mu służyły⁸ do naprawy świata, przez Tyraństwo Książęcia świata zepsowanego. A te są nieomylne obietnice Boże, i poważne figury, które były światu ukazane, i u narodu Żydowskiego, jako w napewniejszym pokładzie złożone. Abowiem oni w Księgach swoich mieli i sen Adamów,⁹ i wyprowadzenie Jewy z boku jego; co wszystko było własnością przedwiecznego Syna Bożego, który będąc wtórym Adamem, miał zasnąć twardym snem śmierci, i wypuścić z boku swego oblubienicę niemającą zmarski, ani zmazy. Oni mieli w Księgach swoich i Abla niewinnego,¹⁰ w pole od złośliwego Kaima wywiedzionego, i okrutnie zamordowanego, który też jest własnością Chrystusa Pana naszego, który od Kaimowskiego narodu Żydowskiego, za miasto wywiedziony, i śmiercią naokrutniejszą, i nasromotniejszą jest zamordowany. Oni mieli i Noego w Korabiu po gwałtownych wodach pływającego,¹¹ i wszystkiemu światu nowe rozmnożenie zachowującego, który też był własnością Chrystusową, który wszystko przyciągnął do Krzyża swego, na którym jako w Korabiu pływał, po niesłychanych wodach utrapienia, po których potym odpoczynął na górach świętych, nie Ormieńskich, ale Niebieskich. Bo iż się góry Ormieńskie wykładają górami słuszności; słusznie znaczą nagrodę nieznośnych prac Pana Chrystusowych, które nam ukazuje Apostoł w niebie wyćwiczony: UNIŻYŁ SAMEgo siebie Pan JEZUS, aż do śmierci krzyżowej, i dla tegoż podwyzszył go Bóg, i dał mu imię, które jest nad wszelkie imię; aby na imię jego kłaniało sie wszelkie kolano, niebieskie, ziemskie, i piekielne, i aby każdy język wyznawał, iż Pan JEZUS jest w chwale Boga Ojca. Mieli jescze Żydowie Abraama z synem jego Izaakiem, którego własny Ociec z wielką ochotą ofiarował temu Ojcu, od którego mianuje sie wszelkie Ojcostwo na niebie i na ziemi, figurując w tym wielką miłość Boga Ojca Niebieskiego, przeciwko narodowi ludzkiemu, który własnemu Synowi swemu nie zfolgował, ale go wydał za nas wszystkich; więc i Jakóbowe pielgrzymowanie, i Józefowe prześladowanie i w niewolą zaprzedanie, i ludu Izraelskiego z niewolej Egiptskiej wyzwolenie, i przez morze Czerwone do ziemie obiecanej przeprowadzenie – wszystko to własności Chrystusowe pospołu z inszemu niezliczonemi, które jako jego własności, aczkolwiek barzo mu są własne, jako to znać z onego wykładu pisma, i Proroków, które czynili Zwolennikom idącym do Emaus, jednak przedsię te zdadzą sie mu bydź nawłaśniejsze, kto własnymi usty swojemi przywłaszcza, samemu sobie – miedzy któremi jest zacna figura Jonasza Proroka, o której tak mówi do niewiernych Żydów, napierających sie znaku z nieba: NARÓD zły i cudzołożny szuka znaku, a nie będzie mu dany znak, jedno znak Jonasza Proroka – abowiem jako Jonasz był trzy dni, i trzy nocy w brzuchu Wieloryba; tak Syn człowieczy, będzie trzy dni i trzy nocy w sercu ziemie; która własność, jakoby sie w Chrystusie Panie naszym wypełniła, trzeba nam z wielką pilnością uważyć w te dni święte, w które dni cud wielki wypełniony jest w Chrystusie Panie naszym, przed którego Majestatem pokornie uklęknąwszy zmówmy pięć pacierzy, pięć pozdrowienia Panny Mariej, jedno Wierzę w Boga, prosząc aby on sam raczył oświecić zmysły, i wyrozumienia nasze.
 

Przypisy:
1  Mt 12.
2  J 1.
3  Iz 1.
4  Mt 8. [W książce błąd: „Matth: 12.”]
5  Łk 2.
6  Mi 5.
7  Dwojakie są własności Christusowe.
8  W książce literówka: „ſłułyły”. Przyp. JS.
9  Rdz 2.
10  Rdz 4.
11  Rdz 6.

Źródło:
Gabriel Leopolita, Historya o Ionaszv, dla Rozmyślània nadrozſzey Męki Pana Iesvsovvey, Lwów 1618.
Transkrypcja typu „B”: Jakub Szukalski
 

⋘ + ⋙

(2) Historia o Jonaszu: Wstęp (2)

Jej Mości Paniej,
P. ZOFIEJ Z STRZYŻOWA SERNEJ.
Paniej i Dobrodziejce mej Mściwej.

 
   Zacny Apostoł Paweł Ś. w Niebie wyćwiczony, przez objawienie Pana Naszego Jesusa Chrystusa, w którym są wszelkie skarby dobroci i umiejętności, ćwicząc Tymoteusza, jakoby się miał zochować, z kożdym stanem wiernych Bożych, miedzy inszemi tak pisze do niego o wdowach,¹ Wdowy czci; które prawdziwie wdowami są. A żeby je mógł poznać bez wszelakiej omyłki, pokazuje mu pewne znaki, gdy mówi:² Taką wdowę rozumiej bydź prawdziwą, która była jednego męża żoną, mającą świadectwo w dobrych sprawach, i o dobrym rządzie domu swojego, i która utrapienie cirpiącym dopomaga, i jeśli do gospody święte przyjmowała. Którym znakom Apostolskim, pilnie się przypatrując w tym wdowstwie W. M. Mściwa Pani Serna, doszedłem tego że W. M. będąc małżonką jednego męża, Szlachetnego i sławnej pamięci Jego Mości Pana Łukasza Sernego, wielkiemi Cnotami, tak szlacheckiemi, jako i Chrześciańskiemi wsławionego, i Rzeczy Pospolitej w rzeczach rycerskich znacznie, i chwalebnie służącego, jużeś więcej po śmierci jego inszego męża znać nie chciała, chociaj wielu zacnych ludzi powabiały; i lata W. M. Małżeństwu sposobne – i majętność dostateczna, i zaczność familiej Domu wielkiego, i starożytnego, Ich Mściów Panów Łasczów, w którym W. M. jesteś zacznie urodzona, i uczciwie wychowana. Czego wszystkiego nie biorąc W. M. przedsię, obrałaś sobie, żyć w stanie wdowim z oną świętą Judytą,³ która na wierzchniem piętrze, domu swego mieszkając, z panienkami swemi, dała piękny przykład wszystkim wdowom; jako sie mają z dolnych gmachów, światowego obczowania, wynosić, na wierzchnie piętro doskonałości Chrześciańskiej, zbierając do siebie uczciwe Panienki, któreby z ich przykładu i ćwiczenia mogły poznać, wszelkie obłudy tego świata, na wszystkich marnościach, i złościach położonego, i mogłyby sobie zasmakować one górne pociechy Królestwa Niebieskiego. Co iż M. W. statecznie wykonywasz, jawno to wszystkim, nie tylko bliskim, ale i dalekim sąsiadom W. M. Za czym nadzieja w Miłosierdziu Ojca Niebieskiego, że z Judytą świętą, i inszemi świętemi Wdowami, i ich Panienkami dostąpisz onego mieszkania wiecznego, na onym nawyzszym piętrze, domu nieskazitelnego, i nie ręką zbudowanego – do którego pospieszaj W. M. ze wszelakim przemożnym usiłowaniem, postępując z Cnoty w Cnotę,⁴ ażbyś oglądać mogła, Pana Boga w Sjonie jego świętym, którego tym rychlej dojdziesz, i osiągniesz, im większą pomoc, i ratunek, zjednasz sobie, od ludzi utrapionych, ratując ich we wszystkich potrzebach ich, jako czyniła ona Tabita w Dziejach Apostolskich pięknie zalecona,⁵ która wielkimi jałmużnami swemi, to sobie zjednała, iż przez prośbę wdów i sierot, jest do żywota docześnego przywrócona, i po tym do żywota wiecznego przeprowadzona.
   A iż miedzy inszemi znakami wszystkich wdów pobożnych, kładzie Apostoł Pański, PRZIJMOWANIE ŚWIĘTYCH DO GOSPODY, tedy ja i tej zasługi, (której ma W. M. nie mało ochotnym przijmowaniem kapłanów i Zakonników do domu swego) życząc W. M. przymnożenia, ⁶prowadzę w szlachetny Dom W. M. gościa świętego, wielkiemi pracami utrapionego, i długim pielgrzymowaniem utrudzonego, JONASZA PROROKA który na Morzu wielkim, i barzo głębokim, nacierpiał się wielkich nieprześpieczności, i nabrał się wielkiego strachu, gdy był z Okrętu w srogie nawałności wyrzucony, i od strasznego Wieloryba połkniony, i w niezwyczajnej, a barzo nudnej gospodzie, Ksieńca jego przez trzy dni, i trzy nocy mieszkający, i potym z niej na brzeg Morski wypchniony. Który godzien zaprawdę politowania, i ochotnego do gospody przyjęcia, bo jest Figurą Proroka nad Prorokami PANA JEZUSA CHRYSTUSA, który z Ratusza Piłatowego, jako z Okrętu nawałnościami Morskiemi, tumultem Żydowskiem obtoczonego, wrzucony jest, w nagłębsze Morze utrapienia, i całkiem bez połamania kości, od strasznego Wieloryba śmierci nasromotniejszej, połkniony, i po tym z onego Ksieńca odchłani Piekielnych, jest na brzeg z obfitości wód Ojców świętych (gdyż wody wielkie znaczą ludzi wiele) wyrzygniony, któremu jeśli W. M. dasz miejsce przestrone, i w Domu swym widomem; i w przybytku serca swego przez nabożne rozmyślanie, i naśladowanie nadroższej męki jego, nie trzeba w tym wątpić, że ten gość nawdzięczniejszy pierwej przy sądzie pojedynkowym, zaraz po śmierci, a potym przy powszechnym sądzie wszystkiego świata, postawi W. M. na prawicy swojej, między onemi, do których mówić będzie:⁷ ŁAKNĄłem nakarmiliście mię, pragnąłem napoiliście mię, byłem nagim przyodzialiście mię, byłem chorym i w więzieniu, i nawiedziliście mię – BYŁEM GOŚCIEM, PRZYJĘLIŚCIE MIĘ.⁸ Pódźciesz Błogosławieni Ojca mego, otrzymacie Królestwo, które wam jest zgotowane od początku świata.
   Otwórzże już tedy Mściwa Pani, wrota dworu twego, otwórz drzwi mieszkania twego, abyś ochotnie przyjęła Jonasza świętego, pospołu z Naświętszym Panem JEZUSEM. Ponieważ mnie niegodnemu pisarzowi tych książek, jużeś przed tym pozwoliła tego z chęcią, abym ich obeczności, zapisał pewną gospodę, w szlachetnym domu twoim, który aby weściem ich był poświęcony, i wszelakim błogosławieństwem napełniony, uniżenie proszę i Jonasza świętego o przyczynę, i Pana JEZUSA, o skuteczne łaski i miłosierdzia pokazanie, aby i na tym burzliwym żeglowaniu żywota docześnego, wdzięcznym wiatrem łaski swojej sprawował płynienie W. M. a po jego dokończeniu, szczęśliwie przyprowadził do brzegu wiecznego błogosławieństwa ziemię żywiących, w której oni pracowici żeglarze, zażywają wiecznego odpoczywania, i nieskończonych roskoszy, przed Ojcem miłosierdzia i Bogiem wszelakich pociech. Z którymi uczestnictwo daj W. M. Panie JEZU przez przyczynę Jonasza Świętego, Amen. Dan w Jaworowie w Wigilią wzięcia Naświętszej Panny do wiecznej gospody Niebieskiej w Roku 1618.
 

W. M. mej Mściwej Paniej      
i dobrodziejki.      

wszego dobrego życzliwy             
Bogomodlca.             

Ksiądz Gabriel
Leopolita Zako
nu Kaznodziej
skiego. P. G.   

 

Przypisy:
1  1 Tm 5.
2  Tamże.
3  Judyt jest pięknym wizerunkiem wszystkich Wdów.
4  Ps 84(83).
5  Dz 9.
6  Jonasz Prorok godzien przyjęcia do gospody.
7  Mt 25.
8  Tamże.

Gabriel Leopolita, Historya o Ionaszv, dla Rozmyślània nadrozſzey Męki Pana Iesvsovvey, Lwów 1618.
Transkrypcja typu „B”: Jakub Szukalski

 

⋘ + ⋙

(1) Historia o Jonaszu: Wstęp (1)

L E W   N A   M U R Z E.

 
LEW nie przezwyciężony, z rodu Judowego,
    Podusiwszy srogie Lwy gniazda Piekielnego –
Usiadł na wierzchu murów, w Mieście swym Niebieskim,
    Czekając Lwiątek swoich, którzy sercem męskim –
Drą się na góry święte, aby w Mieście jego,
    Z nim wiecznie zażywali, pokoju wdzięcznego.
Tam się drzyjcie Lwim sercem, wszyscy Herbu tego,
    Abyście doskoczyli łupu Niebieskiego –
Od którego spłoszony Szatan pychą wzdęty,
    Stał się już dla niej samej na wieki przeklęty.
Tulciesz się co nabarziej do ziemie w pokorze,
    Jeśli chcecie potężnie podskoczyć ku górze.
I sieść przy Lwie Niebieskim, i żyć z łupu jego,
    Od wyścia z tego świata, do Wieku Wiecznego.

Źródło:
Gabriel Leopolita, Historya o Ionaszv, dla Rozmyślània nadrozſzey Męki Pana Iesvsovvey, Lwów 1618.
Transkrypcja typu „B”: Jakub Szukalski
 

⋘ ⋙

(0) Historia o Jonaszu: Strona przednia

HISTORIA O JONASZU,
Dla Rozmyślania nadrozszej Męki Pana Jesusowej

Z Dozwoleniem Starszych
PRZEZ KSIĘDZA GABRIELA LEOPOLITĘ ZAKONU KAZNODZIEJSKIEGO. P. G.

WE LWOWIE,
W Drukarni Jana Szeligi. Roku Bożego 1618.

[Transkrypcja typu „B”: Jakub Szukalski.
Przypisy boczne przeniesiono do przypisów dolnych
i opatrzono numerami.]

⋘

(127) Żywoty Świętych: Katarzyna ze Sieny

Żywot Ś. Katarzyny z Senny,
pisany od Doktora Rajmunda Kapuańskiego,
Generała Dominikanów, który spowiednikiem jej był,
i od Stefana z Senny, przeora Kartuzów w Tycynie.
Żyła około roku Pańskiego, 1370.¹

 
   W Sennie mieście Włoskim urodzona ś. Katarzyna, z ojca Jakuba Farbierza, i matki Lappy, z młodych lat na dziwny a niesłychany żywot i służbę Boską, jaka się potym pokazała, obrana – i znacznie od Pana Boga umiłowana jest. Skoro się nauczyła pozdrawiać Pannę przeczystą – po wschodzie w domu swym chodząc, na każdym stopniu przyklękała, a po jednej Zdrowej Maryjej mówiła, wchodząc i schodząc – ²i już się w tym nabożeństwie dzieciątko, ledwie pięć lat mające, od samego Ducha Bożego nauczone, kochało. Szóstego roku miała jakieś dziwne widzenie na powietrzu, po którym stateczne a stare obyczaje brać, a już gorąco Pana Boga miłować, w kąty się na modlitwy ukradać, powrózkiem się bić, post trzymać, w milczeniu się zachować, nic dziecinnego nie czynić – a nad lata taki rozum i dowcip duchowny mieć poczęła. Schodziły się do niej sąsiedzkie dzieweczki – miasto igrania, nauczyła ich biczowania onego powrózkami – a Pacierz mówić musiały, ilekroć ona kazała. ³Siódmego roku czystość swoję panieńską Panu Bogu poślubiła, Pannie matce Bożej pilno się poruczając – o której już rozumiała, iż ona do poślubienia czystości swej była między białemigłowami najpierwsza. Od tego czasu, więtszą wojnę z ciałem jeszcze spokojnym wieść, i jedzenia mięsa, ile mogła, strzedz się, i biczowania onego przyczyniać sobie nie zaniechała.
   ⁴To była osobna, iż od onych młodych lat wlał jej Duch Boży jakąś dziwną chęć do pozyskowania dusz ludzkich, i w tych się nawięcej świętych, żywoty ich słysząc, kochała – którzy tę pracą nosili, a ludzi wiele do Pana Boga przywiedli – a słysząc iż ś. Dominik taki był – od onego czasu w nim się, i w zakonie jego, barzo kochała – tak iż gdy którego Dominikana ujźrzała, wielce go w sercu uważyła – ⁵i gdy minął, ziemię tę po której deptał, całowała. A iż jej płeć nie dopuściła, aby z takimi zakonniki zbawieniu ludzkiemu pomagała – chciała jako święta Eufrozyna, męzkimi szaty pokryć płeć swoję – wszakże długo o tym myśląc, przyść k temu (iż wolej Bożej nie było) nie mogła. Już u wszytkich ludzi w podziwieniu była – powinowaci, i dom wszytek ojca jej, pilne na nię oko mieli. Jeszcze dziesiąci lat nie miała, gdy ją posłała matka do kościoła prosząc – aby Msza o świętym Antonim czytana była – dając jej świeczki i coś pieniędzy – aby na ołtarzu położyła – ona to ochotnie czyniąc, została w kościele, aż się ona Msza święta skończyła. Matka iż nie rychło przyszła, nagniewana, rzekła wedle zwyczaju języka: przeklęci są ci co powiadali, iżeś się wrócić nie miała. ⁶A ona zamilczawszy, gdy opłonęła matka, odwiodszy ją na stronę, rzekła: pani matko namilsza, gdy ja wolą twoję przestąpię, rózgami abo czym chcesz, karz mię i bij – bo się to godzi – ale dla mnie, nie złorzecz nikomu – bo się to nie godzi, i ja z tego żałość mam. A matka zdumiała się na one mądre słowa – a nie dając znać, mówiła: a czemuś nie rychło się wróciła? powiedziała: iżem tej świętej Mszej, o którąś mię słała, wysłuchać musiała. A matka tym się więcej z niej budując, a mężowi to oznajmując – ważyć ją już w sercu poczęli.
   Gdy przyszła do lat męża godnych, wedle zwyczaju onej strony, wychodzić jej z domu matka zakazała – upominając ją, aby już ochędóstwa cielesnego pilnowała dla małżonka, który się jej trafić mógł. Ona, iż to było przeciw jej ślubu, o którym jeszcze matka nie wiedziała, czynić tego nie chciała – ale tak jako pierwej niedbale się ubierała. Nie było to miło matce, a sama odmienić jej nie mogąc, na nię siostrę jej Bonawenturę, która już była za mężem, którą ś. Katarzyna barzo miłowała, naprawiła – aby ją do piękrzenia namówiła. Ona to czyniąc, przełomiła wolę ś. Katarzyny, iż się nieco przystrajać – wedle zwyczaju innych panienek, poczęła – czego potym gorzko i tak barzo, jako spowiednik jej świadczył, żałowała – ⁷jakoby wielki a piekła godny grzech popełniła. A gdy Rajmundus spowiednik jej pytał – jeśliby to czyniła tym sercem, aby się któremu człowieku podobać, a co przeciw ślubowi swemu uczynić myśliła? powiedziała – iż nigdy tej myśli nie miała – obmawiał tedy onę winę, i lekkim a małym grzechem czynił – a ona z płaczem wielkim oczy swoje wzgórę wznosząc, mówiła. O miły Boże – jaki to mój ociec duchowny, który tak obmawia grzechy moje, miasto pokuty, którą by mi za nie dawać miał? izalim ja wzgardzone stworzenie Pana Boga mego, tak wielkimi jego dobrodziejstwy obdarzona, tracić on czas miała, na ubieraniu tego zgniłego a smrodliwego ciała? Tak sam się spowiednik zawstydził, a milczał – i dawał potym po jej śmierci to świadectwo – iż nigdy w niej grzechu śmiertelnego doznać nie mógł – a powszednich, których się często spowiadała, ledwie było kiedy w sprawach jej poznać. Oto (jako sama potym świadczyła, iż to objawienie miała) siostrę onę jej, która ją do onych ubiorów była namówiła, Pan Bóg rychłą w połogu śmiercią skarał – wszakże iż była bogobojną niewiastą, po długich czyścowych mękach, do chwały Bożej weszła. ⁸Z czego wspomni każdy, jaki to grzech jest, człowieka Panu Bogu oddanego, do jakich świeckich rzeczy przywodzić.
   Mając potym wielką trudność od rodziców, iż ją za mąż usilnie dać chcieli, pilnie prosiła Pana Boga, aby ją z onego sidła i pokusy szatańskiej wybawił. A gdy rodzicy jej jednego zakonnika Dominikana na nię naprawili, aby jej małżeństwo święte chwalił – on widząc stateczną wolą jej, radził jej, aby warkocze porzezała – ona wnet tę radę jako od Boga wziąwszy, ostrzygła – i nad zwyczaj panienek, pokrywała głowę swoję. Matka chcąc wiedzieć czemu pokrywa głowę – gdy porzezane tak piękne włosy widziała – wrzask po wszytkim domu uczyniwszy, wszytki powinne zezwała, przed nimi się tego na nię żałując – a nie mając się czym nad nią mścić, wyjęła ją z komory, gdzie się modlić kiedy chciała mogła, i dała ją do kuchniej, na wszytki napodlejsze posługi domowe, mówiąc: rada nie rada, musisz za mąż. ⁹Ona pilnie wszytko czyniła około posług, a w sercu swym, komórkę sobie, z której nigdy nie wychodziła, zbudowała – w której mając Pana Jezusa i matkę jego, i myśli wszytkie święte – wewnątrz wszytka zamkniona będąc – myśli swoich, na żadne świeckie rzeczy nie wypuszczała – a zwierzchnie robiąc, i miedzy czeladzią świecką i nie barzo wstydliwą chodząc – w sercu spokojną i bogomyślną zostawała. Ociec jej nad inne był przychylniejszy obyczajom jej, widząc iż w swym przedsięwzięciu stateczna. A ona prosiła ustawicznie Pana Boga, aby ją do panieńskiego klasztoru obrócić raczył – ¹⁰i mając widzenie we śnie, w którym ś. Dominika widziała, bespiecznie szła do ojca i matki prosząc – aby innych sióstr i braciej i powinnych przyzwali, chcąc im rzecz pilną przełożyć. I gdy to uczynił ociec – powiedziała przed wszytkimi: iżem ja dawno czystość moję Panu Bogu poślubiła – a być nie może, abych męża wziąć miała – proszę abyście mi w tym nie przeszkadzali – ale raczej obmyślili, jakobych ja wiary mej i panieństwa, oblubieńcowi memu Chrystusowi dochować mogła. Wszytkim one słowa jej nabożne, łzy z oczu wybiły – a ociec który ją barzo miłował, od tego czasu wszytkim roskazał – aby się jej nikt dalej nie przykrzył, mówiąc: a za jakiegoż ją lepiej męża wydać możem? I dał jej komórkę osobną, w której ona modlitwy i swe nabożeństwa czyniła.
   ¹¹Jaką tam surowość żywota wiodła, i język tego nie wymówi – mięsa już nigdy nie jadła, i tak się już była przyzwyczaiła, iż i woniej jego ścierpieć nie mogła – pomału się warzonym potrawom oduczając – na chlebie a jarzynach surowych przestawała – a drugdy i chleba przez czas długi nie skusiła – od lat piącinaście samę wodę szczerą piła – łóżko sobie z samych deszczek uczyniwszy, na nie nic nie słała – nic z płótna, jedno z wełny na ciele nie nosiła – mało barzo sypiając, noc wszytkę na modlitwie trawiła, i przez dwa dni, ledwie puł godziny przespała. I w tym, jako sama dawała Rajmundowi znać, nawiętszą trudność, biedząc się ze snem, miała. ¹²To śmiał mówić ten jej spowiednik – by była miała z kim o Panu Bogu i o rzeczach Boskich mówić, przez kilkadziesiąt dni wytrwałaby była na onej rozmowie, nic nie jedząc ani pijąc – bo to jej była potrawa, i wszytko posilenie, mówić o Panu Bogu – i póki kogo bacznego miała, z kim taką rozmowę mieć mogła, póty jeść się jej nigdy nie zachciało – i owszem tym była duższa, i ciało swe tym niejako posilając. Włosiennice używać dla plugastwa, którym się brzydziła, nie chciała – miasto niej, żelaznego na gołym ciele pasa używała – który ledwie z roskazania spowiednika swego, przed śmiercią kila lat z siebie zjęła.
   ¹³Trzykroć się na dzień żelaznym łańcuszkiem, na wzór ś. Dominika, biczowała – tak iż krew z ramion ściekała na nogi. Na czym gdy ją matka zeszła, przelększy się ran i krwie jej, wołała tak barzo, iż i sąsiedzi się zbiegali. Widząc łoże jej tak twarde, brała ją do swej pościeli – ale skoro matka zasnęła, modlitwę czyniła wedle zwyczaju – drugdy k woli matce, na łoże z nią kładąc się, tajemnie drewno pod prześcieradło kładła, na którym sama leżała – co widząc matka, iż jej od onego odwieść nie mogła, dała jej pokój ze wszytkim. A chcąc matka nieco jej przerwać on ostry żywot – wzięła ją z sobą do cieplic – ¹⁴lecz ona tam w gorącą barzo wodę siarczystą, i jako we wrzącą, za niebaczeniem matki kładąc się – więcej (jako sama Rajmundowi powiadała) ucierpiała, niżli od wszytkiego biczowania. Rozmyślałam, prawi, sobie ogień piekielny i czyścowy, aby mię go Pan Bóg uchował – wróciwszy się do domu, zachorzała na krosty i na febrę – gdy matka nad nią służąc jej płakała – trafiła panna na pogodny czas, i rzekła matce: jeśli chcesz abych żywą została, daj mię do zakonniczek ś. Dominika – bo jeśli tego nie uczynisz, patrzyć na moję śmierć będziesz.
   ¹⁵Ona wnetże przelększy się (a pierwej tego jej barzo broniła) myśl odmieniła, i wnetże bieżała do mniszek, i to jej zjednała. O czym usłyszawszy ś. Katarzyna, dziękując gorąco Panu Bogu, prędko ozdrowiała. Oblókszy zakonne szaty, w klasztorze będąc, mówiła sama sobie: dostałaś czegoś pragnęła – czyńże lepszy żywot niżli pierwej. I postanowiła sobie przez trzy lata nic nie mówić ni z kim, jedno na spowiedzi – i uczyniła temu dosyć, z celle nigdzież nie wychodząc jedno do kościoła. ¹⁶Tam nigdy na modlitwach nie ustając, wielkie objawienie Boskie miewała – a bojąc się aby w nich oszukana od czarta nie była – wzięła taką naukę od Ducha ś. Gdy Boskie jest objawienie, po nim człowiek pokorniejszy i sobą więcej gardzący zstaje się – ale gdy zdradliwe jest nieprzyjacielskie, próżno się i w sobie kocha, i nadyma nad inne. Tego ona doznawając, im dalej, tym więcej pokorniejszą była, i miewała dziwne objawienia i rozmowy z Panem i oblubieńcem swoim – o których trudno wątpić, ponieważ to cuda jej, i dziwne, i nad zwyczaj ciasny a niewytrwany stworzeniu, żywot jej pokazował.
   ¹⁷Spowiednik jej Rajmundus, chcąc doznać, jeśli były z Boga one jej objawienia – prosił jej aby mu uprosiła skruchę wielką za grzechy – ona nie odmówiła. I trafiło się że upadł w niemoc Rajmundus, ona też barzo zachorzała – lecz dowiedziawszy się o chorobie spowiednika swego, nawiedziła go – i rozmawiając z nim o ludzkiej ku Panu Bogu niewdzięczności, a nie pomniąc o onym, o co jej był prosił Rajmundus – z rozmowy onej na swe grzechy wspomniał, i tak barzo płakać, i łkać, i wyć, i trząść się począł – iż mu samemu dziwno było – bo jako żyw z oną cięszkością i słodkością serca, nie płakał. Bacząc ś. Katarzyna, dała mu dobrze płakać – a gdy k sobie przyszedł, wspomniał na onę zmowę, i spytał jej: a onali to bulla (tak zwał skutek i znak prośby jej) o którąm cię prosił? Panna powie: ta jest – bądź wdzięczen łaski Bożej. Tak na potym wątpić nie śmiał w tym, co jej Pan Bóg objawił – acz i inne doświadczenia tego miał.
   ¹⁸Raz nauczona od Chrystusa, takie słowa słyszała: Córko wiedz com ja jest, a coś ty jest – będziesz błogosławioną. Jam jest co jest – a ty to co nie jest. To krótkie ale dziwne były słowa, kto je rozebrać umie – po wykład ich do mądrych a duchownych odsyłam. Powiadają iż Chrystus tak mówi: Córko, myśl ty o mnie, a ja będę o tobie – tym słowom dziwnie była ufająca w każdej przygodzie, i drugich nauczała, aby o samym Panu Bogu myśląc, sprawy swe i obrony wszytki, i wyżywienie jemu zlecali.
   Gdy tak wielkimi a doskonałymi cnotami opatrzona była – przepuścił na nię Pan Bóg szatańskie srogie pokusy, i diabelskie poduszczenia – sprośne jej miecąc na myśli plugastwa, i w nocy i we dnie tym ją trapili piekielnicy oni – aż na koniec wołali: młodaś, pojmi męża, ono Sara, ono Rebeka, ono Helżbieta, i inne święte żony, Bogu się w małżeństwie podobały. ¹⁹A ona biczując się i niespanim trudząc – pociechy im żadnej nie dała – a skromnie cierpiąc, rozmowy się z nimi strzegła – ²⁰i drugich potym przestrzegała, aby w pokusach, w dysputacją się z czartem i w rozmowę nie wdawali – bo to ich radość i nadzieja do zwycięstwa, gdy kto na ich gadki odpowiada. Lepiej milczeć a Pana Boga wzywać, a tak się od ich poduszczenia i słów zdradzieckich odchylać – jako uczciwa żona od słów cudzołożnika, twarz swoję wnetże, nie chcąc tego i słyszeć, odwraca. Bo gdyby rzekła: ale to grzech, ale się męża albo Boga boję – jużby dała wstęp do rozmowy czartu, a pomału jad by w jej serce z słowy swemi wlewał – lepiej go zaraz nogą pchnąć, a twarz jego zaplwać, mówiąc: idź przeklęty na stronę, ja i myślić o tym nie chcę. ²¹Gdy tak czart nie wygrał, do oczu i do uszu przynosił jej sprośne rzeczy – iż chocia oczy zawarła, uszy zatuliła – patrzyć musiała na one larwy nieuczciwość płodzących diabłów, i mówiących sprośnie, i onę wzywających – z czego taki krzyż miała, iżby się była wolała widzieć pod ziemią zakopaną. I trwało to długo, tak iż się zdało że ją Chrystus opuścił – w kościele trochę ta męka ucichała – ale gdy się do komórki wróciła, patrzyła na tak wiele czartów, sprośności czyniących – plugawie mówiących słuchać musiała, iż dobrze żywa została – wszakże nic nie słabiała w swym nabożeństwie zwykłym, i tak duszy swej mówiła: Chciałaś wszytko pociechy od Chrystusa w służbie jego – azaś tego godna? abo na grzechy swe nie pomnisz? Izali ty dla pociechy tej w nabożeństwie służyć Chrystusowi chcesz? Dosyć tobie nędznico, gdy cię Chrystus od potępienia wyzwoli, a takiej pieszczoty jego, i uczucia w nabożeństwie twoim grzesznym, słodkości jego dostojna nie jesteś. I taką pokorą po długiej cierpliwości, czarta przełomiła i moc jego. I gdy jej na koniec czart rzekł: nigdy cię tak trapić nie przestaniem, aż nam przyzwolisz – a ona rzekła: a jam takie i jeszcze więtsze nagabania cierpieć, i skromnie znosić gotowa jest, póty, póki wola jest zbawiciela mego. Gdy to rzekła – czart z onymi wszytkimi sprośnościami przepadł – a Chrystus Jezus, światłością ją ogarnął przedziwną, i wejźrzała na ręce jego, i słyszała głos jego taki: Patrz jakom ja dla ciebie cierpiał – cierpże też ty dla mnie. A gdy mówiła: gdzieżeś był przez ten czas Panie Jezu mój? odpowiedział: w sercu twoim – a ona mówiła: jako to być mogło, gdym ja tam myśli tak sprośne i plugawe mieć musiała? A Pan rzekł: po tym znaj żem tam był – iżeś z nich kochania żadnego nie miała, ale raczej boleść wielką, gdyś ich wybić z serca chciała, a nie mogłaś – i stąd ci żal i troska przychodziła.
   ²²Po tej zwyciężonej pokusie – miała już niewypowiedziane pociechy, i towarzyskie rozmowy z oblubieńcem swoim. I potem przywiódł jej Pan Bóg na pamięć, ono w młodości ku pozyskaniu dusz ludzkich pragnienie – tak iż z jego natchnienia dla pożytku wiela, towarzystwem się ludzkim, wedle stanu swego przystojności, bawić poczęła – acz się z tego na przodku zdzierała, przywodząc płeć swoję niewieścią, której miedzy mężczyznami być nie przystoi – ale chciał Pan Bóg męże niedbałe około dusz ludzkich, taką białągłową zawstydzić, i do poprawy pobudzić. I już wychodzić z komórki częściej, a domowe w klasztorze posługi odprawować poczęła – wszakże nigdy serca od oblubieńca swego w żadnej robocie i zabawie, nie spuściła – ²³i to już miała jako wrodzoną rzecz, myśl swoją w niebie przy Chrystusie zatrzymawać – w której często od siebie odchodziła, i jako umarła się zstawała.
   Wiedziała jej obyczaj towarzyszka jej, i ruszać jej nikomu aż przyszła k sobie, nie dała. W tym zachwyceniu raz w ogień wpadła – i nieco w nim będąc, żadnej szkody nie odniosła, ani na szaciech – ani na ciele. Wychodziła już i do domu ojcowskiego, i brała pieniądze, i inne rzeczy do jedzenia na jałmużnę, patrząc gdzieby to obrócić dobrze mogła. W kościele w Sennie, gdy się modliła – przyszedł ubogi prosząc jałmużny – ona nic nie mając, kazała mu poczekać – rzekł: iż czekać nie mogę – a ona wspomniała iż ma krzyżyk srebrny przy sobie, i dała go onemu ubogiemu – tejże nocy, ujźrzała Pana Jezusa on krzyżyk noszącego. Drugi raz przyszedł do niej, jakoby pielgrzym w lat trzydzieści i kilku, i prosił jej o suknią – ona wszedszy w kąt, suknią spodnią bez rękawów zwlokła z siebie, i dała mu, a on o koszulę prosił – szła do klasztoru, i nalazła, i dała – on prosił zasię o rękawy – dostała rękawów i dała – powiedział pielgrzym, iż i towarzysza mam nagiego. Panna patrząc coby dać, nic nie widząc jedno onę suknią w której była, a nie mogąc być bez niej dla wstydu, rzekła: ²⁴nie mam więcej – a pielgrzym rzekł: widzę dobrą wolą twoję, dziękujęć. Tej nocy widziała także Pana Jezusa w swej sukni – który jej to obiecał, iż uziębnąć nigdy na ciele i na duszy nie miała. I tak się działo – bo w nawiętsze zimna i wiatry, w onej jednej sukni trwając, zimna nie uczuła. Wino które ubogim rozdawała, długo nieprzebrane trwało, i nic go nie ubywało.
   ²⁵Słysząc o jednej niewieście trędowatej i do szpitala oddanej, podjęła się jej służyć, i aż do śmierci służyła, plugastwem się jej nie brzydząc – ona niewiasta często tak na nię fukała, gorzej niż na niewolnicę swoję – ale wszytko znosiła. Matka to jej wiedząc, prosiła aby onej posługi przestała – bojąc się aby od niej nie była zarażona – ale ona w niej Chrystusa widząc, przestać posługi nie chciała – i trafiło się, że się jej już trąd na rękę przyrzucił – a ona przedsię mówiła: by mi wszytko ciało osieść miał, służyć Chrystusowi nie przestanę. Umarła ona trędowata – obmyła jej sprośne ciało ś. Katarzyna – a skoro to uczyniła, trąd jej z ręki tak zginął, iż ręka była cudniejsza niż pierwej.
   ²⁶Była jedna siostra jej zakonna, na imię Palmeria – która prze zazdrość na świętą Katarzynę wielką nienawiścią zjęta, i patrzyć na nię nie mogła – i mówiła o niej źle, tajemnie i jawnie – a święta Katarzyna pokorą i usługowaniem zmiękczyć jej serce chciała. Gdy nic nie pomogło – skarał Pan Bóg Palmerią wielką niemocą – w której ś. Katarzyna pilnie jej służyła – a jednak tenże gniew na nię i chorą będąc miała – tak iż w tym gniewie umierała. Dopiero święta panna widząc jej niebespieczność zbawienną – pilnie Pana Boga prosiła, aby jej serce zmienił, tak długo, aż uprosiła. Bo gdy, trzy dni konając, skonać nie mogła – za pomocą Bożą przyszła k sobie, i dał jej Pan Bóg pokutę, tak iż przeprosiła świętą Katarzynę, i wziąwszy Sakramenty kościelne, ducha Panu Bogu oddała. ²⁷Objawił Pan Bóg ś. Katarzynie piękność i jasność dusze onej, która zginąć miała – i mówiła potym do swego spowiednika: o miły ojcze, byś oglądał piękność dusze błogosławionej po śmierci, i stokroćby umrzeć dla jednego człowieka zbawienia nie żałował.
   ²⁸Miała to od P. Boga, iż gdy jaki człowiek z nią mówił, który w grzechu śmiertelnym leżał – czuła smród jakiś, i wnet od niego twarz odwracała – czego potym inni dochodzili, iż tak było. Była jedna siostra jej zakonna, imieniem Andrea, już nie młoda wdowa – ta mając śmierdzącą Kancerową niemoc, od wszytkich ludzi opuszczona była – podjęła się jej służyć ś. Katarzyna, póki by nie wyzdrowiała, i cierpiała przy niej młoda panienka wielkie smrody – na które się ona nie zatykając, bespiecznie służyła Chrystusowi w chorej onej. Bolało to barzo czarta – i uczynił wielką teskność pannie, przyczyniając smrodu onego, a panna święta sama się na się gniewając, mówiła sobie: śmiesz się brzydzić siostrą, krwią Bożą odkupioną? izali sama wpaść w takąż niemoc nie możesz? i tym ochotniej do onej rany nos przytykała – aż wszytkie pokusy umorzyła. ²⁹Nie mogąc jej tak nieprzyjaciel zwyciężyć, zaszedł z innej strony – omierził tak ś. Katarzynę onej chorej, iż śmiała to twierdzić, gdy jej przy sobie nie widziała, iżby nierządu i wszeteczności patrzyła, i twierdziła to przed innymi, tak iż się to rozgłosiło. Panience niewinnej wymawiały to siostry inne z urąganiem, a ona nic więcej nie mówiła, jedno to: Siostry moje miłe, z łaski Chrystusowej dziewicą jestem. A w tej cięszkości uciekając się do Chrystusa, miała widzenie – ³⁰a ono Chrystus oblubieniec jej, w jednej ręce trzyma wieniec złoty, a w drugiej cierniowy – i pyta jej: który wolisz? a ona się rzuciła do cierniowego, mówiąc: wolę w tym tu chodzić pókim na tym świecie, abych naśladownicą męki twojej była – i wcisnęła go na głowę i uczuła boleść z wielką pociechą duszy swojej – a jednak chorej onej nieprzyjaciółce swej służyć nie przestała, pilniej jeszcze niżli pierwej. Aż raz ona Andrea, ujźrzała na niej wielką światłość, i dziwny majestat – tak iż poczęła przepraszać ś. Katarzynę, iż taką potwarz na dobrodziejkę swoję kłaść śmiała – a ona na czarta więcej składając, a ułomność jej obmawiając, rada odpuściła – nagradzała zasię przed ludźmi chora ona, sławę panieńską, i wielką jej świątobliwość opowiadając, i tak nieprzyjaciel był pohańbiony.
   ³¹Dziwne z nią rzeczy P. Bóg czynił – gdy jadła, chorzała – gdy nie jadła, jedno pożywała naświętszego Sakramentu, lepiej się miała. A w wielkich chorobach – gdy jej co pociesznego powiedziano o zbawieniu i poprawie dusz ludzkich, ozdrowiała – abo gdy o Panu Bogu z kim się namówić mogła, ochłodę na zdrowiu czuła, i chodziła, i robiła. Na koniec wejźrzawszy na przenaświętszy Sakrament, duższą była niżli kiedy pokarm cielesny jadła. Wiele się ludzi tym gorszyło zakonnych i świeckich, i wierzyć temu nie chcieli. Spowiednicy kazali jej jeść, jako drugie siostry jedzą – słuchała ona – ale wnet w niemoc wpadała, i musieli jej dać pokój. Wodą się tylko zakrapiała, a nieco soku z ziółek, i to z cięszką boleścią przełykała – tak iż znać musiał kto się przypatrzył, iż życie jej i trwanie w ciele, było cudowne i nad bieg przyrodzony – nic prawie nie jadła, i żołądek trawić nic nie mógł – a przedsię sprawowała, robiła, prace wytrwała – a skoro z kim miała o Panu Bogu mówić, wnet na ciele ochłodła i czerstwą zostawała – a po przyjęciu naświętszego Sakramentu, który brała barzo często, nowej siły dostawała, i na ciele sto dni by była trwała, nic nie jedząc – by był kto z nią ustawicznie o Panu Bogu rozmawiał – a co dalej z onej rozmowy czerstwiejszą na zdrowiu zstawała się.
   Jeden kapłan zacny przyganiał jej, iż tak często naświętszy Sakrament przyjmowała, mówiąc: Augustyn ś. tak pisze: tych co przyjmują co dzień Ciało Chrystusowe, ani chwalę, ani ganię. A ona mu odpowiedziała: a czemuż mię ty ganisz wielebny ojcze, ponieważ mię ś. Augustyn nie gani? ³²Już mniemali ludzie aby niczym innym żywa nie była, jedno przenadroższym chlebem ciała i krwie Chrystusowej (a ona jednak drugdy sok z ziółek, acz z cięszkością przełykała) i gdy o niej, spraw Boskich nad nią nie pomniąc, rozmaicie szemrali, i ją obmawiali – cieszyła się z tego, mówiąc one słowa pamięci godne: obmowy te są mnie pożyteczne – bo płacę jemi rada Panu memu karania docześne – ponieważem zasłużyła wieczne. Nie godzi się chronić sprawiedliwości Bożej, i owszem pod nię się podkładać na tym świecie. O by człowiek umiał dobrze łaski Bożej użyć, ze wszytkich swych przygód, mógłby sobie duchowny pożytek pozyskować.
   Dziwne miała i niewypowiedziane pociechy na duszy – którymi ciało jej trwało, a zwłaszcza po przyjęciu naświętszego Sakramentu. ³³Widziała w ręku u kapłana częstokroć, drugdy jako dzieciątko, drugdy jako wielki ogień, drugdy przy ołtarzu niewysłowionej wdzięczności wonność uczuła. I po przyjęciu Sakramentu, tak w niej serce skakało, iż uczuć mogły siostry wedle niej klęczące – i mówiła przed spowiednikiem: taką mam radość w sercu, iż się dziwuję jako dusza z ciała tego nie wynidzie. ³⁴Po przyjęciu ciała Bożego zwyczajna to rzecz u niej była w zachwyceniu być, a o sobie nie wiedzieć – w tenże czas piła dziwne one rajskie rozkoszy. Raz prze onę wielką miłość ku Bogu, tak barzo zachorzała, iż prawdziwie umarła – przy czym było wiele świadków – i już jej płakali jako nieżywej – a jeden brat zakonny Jan, tak jej żałował, iż płacząc żyłę zerwał i krwią plwał. Ona potym we cztery godziny ożyła, i powiadała iż widziała Pana Boga w niebie, i piekło, i czyściec – i dlatego ją Pan Bóg do ciała wrócił, aby ludzkiemu zbawieniu pomagała, a o ich się zbawienie starała. ³⁵Powiadała iż w czyścu taka jest męka – iżby lepiej dziesięćkroć umrzeć, niżli tam jeden dzień być. Gdy ociec jej cielesny umierał – prosiła Pana Boga aby w czyścu nie był – a iż sprawiedliwość Boża nie dopuściła, wzięła jego mękę na się, i póki była żywa, od onej godziny boleść koliczną cierpiała.
   W Sennie był mieszczanin Jędrzej Nandyni, zły, kostera, a bluźnierca – zachorzał cięszko, i blisko śmierci będąc, z rospaczy żadnej spowiedzi czynić nie chciał, ani pokuty. ³⁶Tak długo ś. Katarzyna za nim do Pana Boga wołała, iż się upamiętał, a w wielkiej pokucie i z Sakramenty skonał. Toż się zstało dwiema rozbójcom, które na śmierć wiedziono – nikt ich na spowiedź i pokutę namówić nie mógł. Ona gdy je z trafunku potkała, a wielką liczbę czartów koło nich ujźrzała – z miłości wysokiej ku zbawieniu ich, prosiła oblubieńca swego, aby im ginąć nie dopuścił. Skoro z bramy wychodzili, z widzenia jakiegoś, wielka ich skrucha i żałość za grzechy wzięła, iż wnet kapłana wołali, płakali, żałowali, i na śmierć jako na dobry obiad poszli. Tamże w Sennie Franciscus de Ptolomeis, mając syna Jakuba rospustnego, i dwakroć mężobójcę, i córki dwie, acz panny, ale barzo świeckie – posłał żonę do ś. Katarzyny, aby się o ich zbawienie postarała. Mówiła sama z pannami, i k temu je przywiodła, iż świat opuściły – a do zakonu wstąpiwszy, wielkim przykładem siostrom w pokucie zostały. A do Jakuba posławszy kapłany, a sama się zań modląc, dziwne mu upamiętanie zjednała – iż się z wilka owcą zstał, a spowiedzią i pokutą prawdziwą i srogą, grzechy swoje przeszłe obmywał. A kto by się wypowiedział jako wiele duszom pomogła, zatwardziałym, chorym, mściwym, łakomym, skuszonym, liczby tego nie masz. Tysiącem ich drugdy przychodziło, a tylko ją ujźrzawszy, do pokuty się wzruszali i do spowiedzi cisnęli. Już widzieli wszyscy, iż każdy grzesznik, który jedno z nią mówił, chociaż barzo w złościach zatwardziały, kruszył się, a po pokutę i spowiedź przychodził – przeto do niej jako ryby do sieci, pobożni kapłani, naganiali.
   ³⁷Czasu powietrza w Sennie, roku Pańskiego 1374. zarażonym został pleban jeden Matteusz, człowiek bogobojny, który pilnie spowiedzi umierających słuchał – ona się dowiedziawszy, Pana Boga zań prosiła – a idąc go nawiedzać, z daleka nań wołała: wstań księże Matteuszu, wstań – nie masz teraz czasu do choroby – i na te słowa wstał zdrowym jako pierwej. Taka miłość jej była ku pomocy zbawieniu ludzkiemu. Także i Rajmunda, który spowiedzi zapowietrzonych słuchał, sam prawie w onym tak wielkim mieście zostając – gdy tymże powietrzem zarażony był, zleczyła. I innych barzo wiele, abo samą modlitwą, abo ręku kładzieniem, z cięszkich niemocy, i bliskiej śmierci wyzwalała. W Sennie Michał Monaldy, zmówiwszy się z żoną, wstąpił do zakonu, i dwie córce jego tymże sposobem w panieństwie się Chrystusowi oddały – i dał klasztorowi panieńskiemu wszystkę majętność swoję – a sam się też dla Chrystusa gospodarstwa onego klasztoru podjął. Trzecią jego córkę Laurencją, ośm tylko lat mającą, czart srodze trapił. Święta Katarzyna, acz się długo wymawiała, ale gdy jej spowiedny ociec roskazał, modlitwą go wnetże wypędziła.
   ³⁸Miała i ducha Prorockiego. Jeden raz spowiednik jej brat Tomasz, z inną bracią w drodze od rozbójców pojmany był – już obłupione w las wiedli, aby je tam pokłóli – gdy Tomasz Panu Bogu się polecając zawołał: O namilsza Katarzyno dziewico Boża, pomóż nam teraz u oblubieńca twego. A ona daleko będąc, rzekła do towarzyszki: ociec mój woła mię, a jest w wielkiej trwodze – i modlić się poczęła. A tymczasem jeden z onych rozbójników zawołał: nie zabijajmy ludzi niewinnych, a co po tym, wielki to grzech – i upamiętał wszytki towarzysze – tak, iż pojmanym wrócili i rzeczy pobrane, okrom trochy pieniędzy. Rozumiej co za pomoc świętych w niebie, gdy i ci na ziemi tak wiele mogą.
   Bartolomeus Rawennas Przeor Kartuzów u Pizów miasta, prosił panienki aby do jego braciej zakonnej rzecz miała, z której by się wzlepszyć mogli. Ona (acz za długą prośbą) pożytecznie o zakonnych i pustelniczych pokusach, i ich lekarstwach mówiła – tak iż Przeor rzekł do Rajmunda: By wszytkich spowiedzi słuchała, nie mogłaby im lepiej radzić, jakoby każdego z nas niedostatki Duchem świętym wiedziała. Barzo często używała przenaświętszego Sakramentu, a do spowiednika mówiła: Ojcze, łacznam jest barzo, daj pokarm duszy mojej.
   Słysząc o wielkim rozerwaniu kościelnym i wzburzeniu Rzymian przeciw Papieżowi – jachała do Rzymu, i tam modły gorące za Kościół Boży czyniąc, uprosiła uspokojenie – wszakże pokutę na sobie za grzechy ludzkie nosiła – bo srodze od czartów zbita jest, tak iż rany na ciele wielkie miała, których żaden zleczyć nie mógł – i rzecz była niepodobna u ludzi, jako żywa zostawała, a jednak chodziła do kościoła ś. Piotra. W tej niemocy wielkie a nieznośne bóle długo cierpiąc, a na koniec, o blizkim końcu swym wiedząc – ludzie przytomne upominała, aby wszystkę miłość swoję ku Panu Bogu obracali – a proste serca do niego, nieskrzywione chuciami świeckimi, mieli – ³⁹i innych wiele nauk dając, a Sakramenta biorąc, szczęśliwie w Rzymie dokonała – roku żywota swego około trzydziestego trzeciego, a roku Pańskiego 1380. Kanonizowana jest potym w lat ośmdziesiąt, od Piusa wtórego, roku Pańskiego 1461. Pogrzebiona w Rzymie, w kościele Dominikanów u Minerwy, wielkimi cudy słynie. Na cześć nieogarnionemu Bogu, i oblubieńcowi jej Jezusowi – któremu z Ojcem i z Duchem świętym wieczna chwała od wszystkiego stworzenia. Amen.
 

   ⁴⁰Wiele innych rzeczy dziwnych a prawie w żywotach innych świętych niesłychanych, czytają się o tej przesławnej panience, które się opuszczają, których naśladować trudno, i ważyć się takich umartwienia cielesnych nikt nie ma, jedno takim duchem, jako ona, i natchnieniem Bożym opatrzony. Cuda i moc Pan Bóg okazować w słabości jej raczył. A opuszczając inne wielkie niedoścignione doskonałości jej, tej się dziwuję jednej – jako płeć niewieścia taką wielką chuć do pozyskania i nawrócenia dusz ludzkich (która mężczyznie na to wysadzonej własna jest) miała. Tak mniemam, iż na on czas duchowni byli barzo oziębli, w tej pracej – chciał je P. Bóg taką panienką zawstydzić a wzbudzić. Są jej niektóre listy do duchownych – gdzie wielki w słowiech jej ogień, na pomoc ludzkiego zbawienia pała – tak iż w jednym liście mówi: Radabych, ojcze miły, abyście byli duszojedzcą – to jest, niczym się innym jedno dusz Bogu pozyskaniem, nie karmili, i w tym samym pociechy szukali. O by dziś Pan Bóg tak wzbudził Biskupy, i Plebany, i Prałaty, którzy stan ten i rzemięsło dusz ludzkich mając, imiona tylko i dochody łowią, a dusze ludzkie porzucają.
 

1  XXX. April. Kwietnia. Mart. R. 29. April.
2  Młodość jej.
3  Czystość na wzór Panny Matki Bożej poślubiła.
4  Chuć do pozyskania dusz ludzkich.
5  Jako ważyła kapłany.
6  Pięknie postrzegła matkę.
7  Ubierania i strojenia głowy, za jaki sobie grzech poczytała.
8  Człowieka Bogu oddanego do rzeczy świeckich przywodzić jaki grzech jest.
9  Komórka serdeczna.
10  Do klasztoru się prosi.
11  Surowość żywota jej cudowna a niesłychana.
12  Rozmową o P. Bogu posilona jeść zapomniała.
13  Biczowanie srogie.
14  W cieplicach co ucierpiała.
15  Zakonniczką została.
16  Objawienie jako rozeznać, jeśli jest z Boga.
17  Jako doznał spowiednik, iż jej objawienia z Boga były.
18  Nauka Chrystusowa.
19  Z plugawymi myślami jako się biedziła.
20  Nauka pilna jako się z czartem w pokusach zachować.
21  Wojna z czarty nieczystymi zwycięstwo i widzenie Chrystusa.
22  Towarzystwem ludzkim dla pożytku dusz bawić się poczęła.
23  Zachwycenia jej niebieskie.
24  Jałmużna i miłosierdzie, i odpłata za nie.
25  Służyła trędowatej.
26  Palmeria zazdrościwa i obmowna.
27  Piękność dusze zbawiennej, do pozyskania jej ma nas pobudzać.
28  Smród od leżących w grzechu.
29  Chora której służyła, potwarz kładła na ś. Katarzynę.
30  Dwa wieńca, cierniowy i złoty.
31  Dziwne rzeczy około jedzenia i pożywania Sakramentu.
32  Słowa duchowne w obmowach.
33  W Sakramencie przenaświętszym, co widziała i czuła.
34  Umarła na czas w zachwyceniu.
35  Męki czyścowe.
36  Dusze ludzkie jako pozyskowała.
37  Cuda jej nad chorymi.
38  Duch prorocki.
39  W Rzymie umarła.
40  Obrok duchowny.

Źródło:
Ks. Piotr Skarga, Żywoty Świętych Stárego y Nowego Zakonu, ná káʒ̇dy dzień przez cáły rok, Kraków 1605, pomocniczo: Kraków 1598
Transkrypcja typu „B”: Jakub Szukalski

⋘ + ⋙