Nieokreśloność sakramentu

   Właściwie musimy zrozumieć słowo sakrament. To jest tajemnica, która się dokonuje – okazanie mocy Bożej – wyraźny znak, ale niewytłumaczalny językiem (czy rozumem). Ta niewytłumaczalność stanowi o tajemniczości znaku. Sakrament to działanie Miłości. Nie mówię tylko o Eucharystii, ale w ogóle o wszystkich sakramentach.

   Sakrament się wydarza i sakrament jest dawany. Nie możemy więc mówić jakie są warunki niezbędne, aby sakrament był ważny. Ponieważ to nie jest program, ani maszyna. To działanie Boże. Moglibyśmy powiedzieć, co jest potrzebne, aby wejść w jego uczestnictwo, aby wejść w to działanie, aby otrzymać jego wpływ. Tu muszą być pewne warunki, ale to też nie jest zapisana procedura, bo Bóg jest wielce rozrzutny w udzielaniu swej łaski. Nie możemy go ograniczyć określeniami i wyznacznikami. Możemy mówić o spostrzeżeniach, własnych doświadczeniach – jak doświadczyliśmy łaski Bożej, jak zauważyliśmy Boże działanie, co mogło się przyczynić do takiego, a nie innego zadziałania Bożego. Oczywiście jest pewien porządek Kościoła i przepisy, ale nie o tym tutaj mówię. Odnoszę się do duchowego znaczenia sakramentu; nie do formalności, które także są potrzebne, ale nie musimy ich poruszać w tej rozmowie.