29
Ponieważ Bóg jest wszechmogący, dobry, sprawiedliwy i miłosierny
– więc uczynił wszystko dobre, czy to są stworzenia małe, czy
wielkie, czy najwyższe, czy najniższe, czy to, co widzimy, jak
niebo, ziemia i morze, a na niebie słońce, księżyc i inne
gwiazdy, na ziemi zaś i morzu – drzewa, krzewy i zwierzęta, każde
swej natury, wszystkie też ciała niebieskie lub ziemskie, czy to,
czego nie widzimy, jak pierwiastki duchowe, utrzymujące ciała przy
niższem życiu. Uczynił i człowieka obrazem Swoim, aby jako Sam
przez wszechmoc Swoją panuje nad wszystkiem stworzeniem, tak
człowiek przez rozum swój, którym także Stwórcę swego poznaje i
czci, panował nad wszystkiemi stworzeniami ziemi. Uczynił mu też
jako pomoc niewiastę, nie dla cielesnej pożądliwości, [s.
43>] gdyż nawet nie mieli wtedy ciał podlegających
skażeniu, zanim do nich śmiertelność wtargnęła – jako za
grzech kara, lecz aby miał mąż chwałę z niewiasty, gdy przed nią
do Boga idzie i jest dla niej przykładem do naśladowania w
świętości i pobożności, podobnie jak i sam byłby chwałą Boga,
gdyby postępował za Jego mądrością.
30
Otóż umieścił ich tedy w jekiemś miejscu ustawicznej
szczęśliowości, które nazywa Pismo św. rajem. Przykazanie im też
dał, którego jeśli nie przestąpią, pozostaną zawsze w owej
nieśmiertelnej szczęśliwości, jeśli zaś przestąpią, kary
śmiertelne poniosą. Wiedział zaś Bóg naprzód, że oni
przestąpią, ale jednak ponieważ jest Stwórcą i Sprawcą
wszelkiego dobra, mimo to ich raczej stworzył, skoro stworzył i
zwierzęta, aby napełnić ziemię dobrami ziemskiemi. I oczywiście
lepszy1
jest człowiek nawet grzeszny, aniżeli zwierzę.
A
przykazanie, którego nie chcieli zachować, raczej dał, aby wymówić
się nie mogli, gdy począł ogłaszać na nich słuszny wyrok.
Cokolwiekby bowiem człowiek uczynił, chwalebnego znajduje Boga w
dziełach Jego. Jeżeli dobrze uczyni, chwalebnego znajduje przez
sprawiedliwość nagród, a jeżeli zgrzeszy, chwalebnego znajduje
przez sprawiedliwość kary, jeśli zaś grzechy wyznawszy do
uczciwego życia powróci, chwalebnego znajduje przez pobłażliwe
miłosierdzie.
Dlaczegożby
więc nie miał Bóg stworzyć człowieka, chociaż przewidział, że
on zgrzeszy, kiedy i stojącego koronuje i upadającego pokieruje i
do powstającego z pomocą przystępuje – zawsze i wszędzie Sam
dobrocią, sprawiedliwością i łaskawością chwalebny? Tem
bardziej, że i to wiedział naprzód, iż z Jego śmiertelnego
plemienia przyjdą na świat święci, którzy nie dla siebie będą
szukać, lecz Stworzycielowi swemu chwałę dadzą, a czcząc Go
wolni od wszelkiego [s. 44>]
zepsucia, zasłużą na wieczne i szczęśliwe życie z
Aniołami. Ten bowiem, który ludziom dał wolną wolę, aby nie z
niewolniczej konieczności, lecz z szlachetnej swej wolności Bogu
cześć składali, dał tę wolę i Aniołom. Przeto też ani anioł,
który z innemi duchami współwinowajcami swymi pyszniąc się –
opuścił posłuszeństwo Bogu winne i djabłem został, nic nie ujął
Bogu, lecz zaszkodził sobie. Umie bowiem Bóg rządzić
opuszczającemi Go duchami, a po ich sprawiedliwej zagubie umie
przyozdobić niższe istoty stworzeń Swoich przez najstosowniejsze i
najodpowiedniejsze prawa przedziwnych rozporządzeń.
Przeto
też ani djabeł nic nie ujął Bogu ani tem, że sam upadł, ani
tem, że człowieka przywiódł do śmierci. Ani też sam człowiek w
czemkolwiek nie umniejszył prawdy, potęgi lub szczęśliwości
Stwórcy swego, przez to, że z żoną swą, przez djabła
zwiedzioną, własnowolnie zgodził się na to, czego Bóg zabronił.
Najsprawiedliwszemi bowiem prawami Bożemi wszyscy winni zostali
potępieni, gdy Bóg jest chwalebny, wymierzając im należną
sprawiedliwość, a oni haniebni przez obrzydliwość kary2
– iżby tak i człowiek, odwróciwszy się od swego Stworzyciela,
był jako zwyciężony i w moc djabła oddany, a djabeł człowiekowi
do Stworzyciela swego nawróconemu był pozostawiony na łup za
zwycięstwo. A zatem, którzykolwiek aż do końca będą się
zgadzać z djabłem, tacy na wieczne pójdą z nim katusze,
którzykolwiek zaś przed Bogiem się ukorzą i za Jego łaską
zwyciężą djabła, ci na wieczną zasłużą sobie nagrodę.
XVIII.
W co należy wierzyć o stworzeniu człowieka i całego świata.
Umieszczenie człowieka w raju. Dlaczego człowiek został
stworzony, skoro grzech jego był przewidziany. Upadek człowieka i
anioła wcale nie przynosi ujmy Bogu.
1 Rację,
dlaczego jest lepszy i wyżej go cenić i miłować należy, podaje
św. Augustyn tę, że człowiek ma duszę nieśmiertelną, rozumną
i może się nawrócić i być zbawionym. Por. Solil. 1, 2.
2 Rdz
2-3
Z
dzieła św. Augustyna: De
Catechizandis redibus
Przekład:
ks. Władysław Budzik
Wydanie:
Jan Jachowski, Poznań 1929
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz