Początkowe nauczanie katechizmu: Część trzecia (23)

XXIII.

41   Następnie przebywając czterdzieści dni z uczniami, umocnił ich, i gdy oni patrzyli, wstąpił do nieba. A gdy się [s. 57>] wypełniło pięćdziesiąt dni od zmartwychwstania, zesłał uczniom Ducha Świętego, (albowiem przyobiecał), by przez Niego miłość rozlawszy w ich sercach, nietylko bez uciążliwości, lecz nawet z przyjemnością mogli wypełnić Prawo, dane Żydom w dziesięciu przykazaniach, zwanych także dekalogiem.

   Przykazania te do dwóch się sprowadza, to jest – abyśmy miłowali Boga ze wszystkiego serca i wszystkiej duszy i wszystkich myśli; a bliźniego jak siebie samych. Albowiem że na tych dwóch przykazaniach zawisł cały Zakon i prorocy, to Sam Pan powiedział w Ewangelji,¹ i Swoim to ujawnił przykładem.

   Naród też izraelski, licząc od dnia pierwszej obrazowej Paschy, dokonanej przez zabicie i spożycie baranka, którego krwią drzwi swoje dla zbawiennego zabezpieczenia naznaczyli² – w dzień pięćdziesiątnicy Prawo otrzymał, napisane Bożym palcem,³ oznaczającym, jak powiedzieliśmy⁴ – Ducha Świętego.

   Tak znowu po męce i zmartwychwstaniu Pana, który jest Paschą prawdziwą, pięćdziesiątego dnia Sam Duch Święty uczniom zesłany został, nie wyrażając już zatwardziałości serc przez kamienne tablice, ale – gdy byli zebrani na jednem miejscu w samem Jeruzalem,⁵ stał się nagle z nieba szum, jakoby przypadającego wiatru gwałtownego, i ujrzeli rozdzielone języki, jakoby ognia, i poczęli mówić językami, tak, iż ze wszystkich, którzy przyszli, każdy swój język poznawał, (do owego bowiem miasta z całej ziemi schodzili się Żydzi, a będąc szeroko rozprószeni, nauczyli się rozmaitych języków wśród rozmaitych ludów).⁶ [s. 58>]

   Następnie z zupełną ufnością głosząc Chrystusa, w Jego Imię wiele znaków czynili, tak, iż pewien umarły – przechodzącego Piotra cieniem dotknięty, zmartwychwstał.⁷

42   Ale gdy Żydzi widzieli, że tak wielkie znaki dzieją się w Imię Tego, którego po części przez nienawiść, po części przez błąd swój ukrzyżowali, tedy jedni z nich gniewem zapaleni porwali się, aby prześladować nauczających o Nim Apostołów, drudzy zaś to samo raczej podziwiając, że w Imię Jego, którego jako przez nich startego i zwyciężonego byli wyśmiali – tak wielkie cuda się dokonywały, skruszeni i nawróceni uwierzyli tysiącami. Teraz już nie pragnęli oni doczesnych dobrodziejstw i ziemskiego królestwa ani przyobiecanego Króla Chrystusa nie wyglądali według pożądliwości ciała, nieśmiertelnie rozumiejąc i miłując Tego, który za nich i od nich tak wiele i śmiertelnie wycierpiał – i grzechy aż do Krwi Swojej im przebaczył – i nieśmiertelności od Niego spodziewać się i pragnąć nauczył przez przykład Swego zmartwychwstania.

   Umartwiając już przeto ziemskie pragnienia starego człowieka, a duchowego życia nowością pałając, jako w Ewangelji Pan przykazał – sprzedawali wszystko, co mieli, i składali zapłatę za swe własności przed nogi Apostołów, aby oni rozdzielali każdemu, ile komu było potrzeba, a żyjąc zgodnie w chrześcijańskiej miłości, niczego nie nazywali swojem, lecz wszystko mieli wspólne, i dusza i serce jedno w Bogu.⁸

   Później też sami doznawali prześladowań od Żydów, współobywateli według ciała swego, i zostali rozproszeni, aby szerzej był Chrystus przez ich rozproszenie opowiadany i aby i oni cierpliwość Pana Swego naśladowali, ponieważ Ten, który będąc łagodny i długo dla nich cierpliwy, rozkazywał im, którzy stali się łagodnymi – cierpieć dla Niego. [s. 59>]

43   Z tych samych także, którzy świętych prześladowali, był Apostoł Paweł i on najbardziej srożył się na chrześcijan, ale potem uwierzył, stał się Apostołem i został posłany, aby poganom Ewangelję opowiadał – i więcej wycierpiał dla Imienia Chrystusowego, aniżeli przeciw Imieniowi Chrystusowemu uczynił. Postanawiając zaś kościoły u wszystkich ludów, gdzie Ewangelję rozsiewał – ponieważ one przechodząc od czci bałwanów, a w oddawaniu czci Bogu nieumiejętne, nie łatwo mogły, sprzedawszy swe własności i rozdawszy, służyć Bogu – dlatego z naciskiem rozkazywał, aby ofiary czyniły dla ubogich świętych, którzy byli w wiernych Chrystusowi kościołach Judei. W ten sposób tych jako żołnierzy, owych znowu jako prowincjonalnych płatników żołdu postanowiła apostolska nauka, bo ta wstawiła między nich Chrystusa, jako przepowiedziany przez proroka,⁹ kamień węgłowy, w którymby jedni i drudzy, jako ściany z przeciwnych stron się schodząc, z Żydów mianowicie i z pogan, braterską miłością byli połączeni.¹⁰

   Ale potem wybuchły cięższe i częstsze prześladowania, przez niewiernych pogan przeciw Kościołowi wywoływane – i codziennie spełniało się słowo Pana, przepowiadającego tak: „Oto Ja was posyłam jako owce między wilki”.¹¹

XXIII. Zesłanie Ducha Świętego 50 dnia po zmartwychwstaniu Chrystusa. Przez nauczanie apostolskie nawrócenie Żydów i ich pragnienie życia ewangelicznego. Kościoły założone wśród pogan przez Pawła.

1  Mt 22,37.

2  Wj 12.

3  Wj 19-20.

4  Rozdz. XX.

5  Dz 2,1.

6  Dz 2,1-11.

7  Dz 5,15.

8  Dz 2,41; 4,34.

9  Iz 28,16.

10  Ps 118(117),22, Iz 28,16.

11  Mt 10,16.

 

Z dzieła św. Augustyna: De Catechizandis redibus

Przekład: ks. Władysław Budzik

Wydanie: Jan Jachowski, Poznań 1929