Eklezyjastes (10)

ROZDZIAŁ X

Muscae morientes perdunt suavitatem unguenti. Pretiosior est Sapientia.

   I muchy biedne, kiedy pozdychają,

Żadnej wonności zapachu nie znają;

Droższe nad mądrość i chwały słynące

Pomierne głupstwo czasu służące.

Mądrego serce – w prawej ręce jego,

A w lewej ręce jest serce głupiego,

Ale i w drodze kiedy głupi chodzi,

Mniema, że on sam drugich za nos wodzi.

Gdy na cię wstąpi duch panującego,

Przecię dlatego nie trać miejsca swego,

Albowiem temu leczenie poradzi

I wielkich grzechów mnóstwo oraz zgładzi.

   Jest złość pod słońcem, co tytuł zbłądzenia

I niby imię ma niepostrzeżenia,

A od oblicza więc panów pochodzi –

To jest, że głupi na wysokie wchodzi

Często godności, a zaś zasłużeni

I możni ludzie – nisko posadzeni.

Widziałem sługi na koniach siedzące,

A państwo pieszą, jak sługi, chodzące.

Kto dołki kopie, może wierzać snadnie,

Że sam w nie naprzód, kiedy nie wie, wpadnie.

Kto płoty psuje i wniwecz roztrząsa,

Tego wąż często abo żmija kąsa,

A kto kamienie rad przenosi z ziemi,

Ten się na koniec upracuje niemi;

Kto zaś drwa rąbi abo je rad kraje,

Często się zatnie i rany dostaje.

Żelazo – jeśli raz jest przytępione,

Z niemałą pracą bywa naostrzone,

A kiedy dowcip z umysłem się zgodzi,

Wynika mądrość i za nim przychodzi.

Jak wąż więc kąsa z cicha a złośliwie,

Tak ten, co sławę szczypie, a zdradliwie,

Nie ma od niego nic a nic rożności,

Bo i ten kąsa, i tamten – w cichości.

Ust mądrych słowa wdzięczność z siebie dają,

A głupie wargi mowcę potępiają.

Z początku głupstwo wydaje się słowy,

A błąd niezmierny koniec jego mowy;

Głupi aż nazbyt narabia słowami

I mnoży głupstwo swymi rozmowami.

Człowiek nic nie wie, co-li przed niem było,

A mniej, co po niem będzie się toczyło;

Głupi swą pracą daremną struchleją,

Którzy do miasta chodzić nie umieją.

Biada tej ziemi, biada tej koronie,

Gdzie dziecie królem osiada na tronie;

Słuszniej książęta jedzą dla pożytku

I posilenia ciała – nie dla zbytku.

Lenistwo winno i człowiek ospały,

Że dach upada, walą się powały,

A kiedy ręce zgnuśnieją człowiecze,

Będzie dom kapał i zewsząd pociecze.

Na śmiech chleb czynią, a wino dlatego,

Aby żyjący mieli bankiet z niego

I na biesiadach posilenie słuszne,

A zaś pieniądzom wszystko jest posłuszne.

Nie tykaj króla i myślą żadnego

I – by najskryciej – nie lży bogatego

Ani go szczypaj ostrymi słowami,

Bo choćbyś wyrzekł za trzema ścianami,

Wnet niosą mowy twoje ptacy sami

I wszelkie skrzydła lecą z nowinami.

Bardzo bogate godzinki księcia de Berry

(Les Très Riches Heures du duc de Berry):

Październik