Niepodobieństwo szatana

Wstęp do rozważania:
Cerkiewno-słowiańskie podobnyj znaczy podobny, wygodny, dogodny, odpowiedni, sprzyjający, przychylny, pomyślny, prawny, prawowity. Jest to także określenie odnoszące się do osób świętych.¹

Skojarzenia:
podobny – święty

niepodobny – nieświęty

święty – prawda

szatan – ułuda, małpa Boga

   Podobni do Boga Jestem (Osoba)² mogą być zwani osobami. Niepodobni nie mają tego prawa, gdyż zatracili podobieństwo do Jestem. Z łaski jestem osobą, z łaski – kimś; w niełasce zaś nie można mówić o kimś, czy o czymś.³ W niełasce to tylko nikt i nic. Nie śmiem nazwać szatana osobą. Jemu nie przysługują żadne prawa (chyba że prawo niebytu).

   Grzech pierworodny nie należy do istoty człowieka, ale do jego przypadłości (jest w jego naturze). U szatana przeciwnie – grzech jest już w istocie szatana (jest istotną składową, nie przypadłością).⁴

   Tylko wola upodabnia szatana do osoby, ale ponieważ jest ona zła, niszcząca, działająca wbrew życiu, to miano osoby okazuje się dla niej nieodpowiednie. „Osoba” myślimy i mówimy o kimś dobrym, o opiekunie, twórcy, żywicielu. Trudno nam pomyśleć i powiedzieć „osoba” na wyrzutka społeczeństwa (osobę zepsutą i szkodliwą). Pomyśl tutaj, jak wielce nieodpowiednie jest nazwanie „osobą” tej maszkary, która w swym plugastwie przewyższa wszystkich znanych wyrzutków. Uczciwe usta nigdy nie nazwą szatana osobą. To jest ten niby-ktoś, sprawiający wrażenie. Kiedyś ukazał mi się pod powierzchownością szkaradnego potwora. Siedział obok, spojrzałem bez lęku i zaraz zniknął. Gdy zaś ukazał się Bóg, to choć później zniknął Jego widzialny obraz, On sam w sercu pozostał obecny na dłużej – zaznaczył się swoją Obecnością. Szatan nie pozostawił nic, sprawił tylko wrażenie; Bóg odcisnął piętno. Co prawda, są osoby, które przyjmują na siebie znamię szatana, ale to jest znamię ducha,⁵ nie ma charakteru osobowego – nie ma tego, co wyróżnia się stałą obecnością. Stała Obecność, jaką tylko Bóg posiada, Bóg Wierny, Miłosierny, nie opuszczający swego stworzenia – ona również stanowi o Osobie. Nie ma tej Obecności szatan, będący raczej nieobecnością. Nawet gdy się ujawnia, jest nieobecny – nie ręczy za siebie. Imię jego Kłamca – nie stawia się na spotkanie osobiście, ale zawsze pod zasłoną różnych złud, z których do żadnej nie pasuje, z żadną nie współgra.⁶

1  A szczególnie prepodbnyj znaczące świętobliwy, sprawiedliwy (łc. reverendus).

2  Jestem, Osoba – tak możemy rozumieć imię, jakim Bóg przedstawił się Mojżeszowi, tj. Jahwe.

3  O tym też w Mianowanie osoby – namaszczenie.

4  Czy możemy mówić tutaj o przeistoczeniu? Wszak anioł przeszedł w nie-anioła – zmienił swą istotę. [To wyrażenie się o grzechu, człowieku i szatanie jeszcze do rozważenia co do poprawności. Rzecz w tym, że grzech nie określa człowieka. Może być człowiek bez grzechu, jak Maryja i Bóg-Człowiek Jezus (albo jeszcze człowiek oczyszczony i uświęcony). Natomiast szatan bez grzechu być nie może.

5  Albo znamię nastroju, znak nastroju. Określenie duch możemy rozumieć jako nastrój.
6  Nie ręczy, nie daje słowa, bo nie ma słowa – kłamca nie ma słowa. Posługuje się imionami, ma różne imiona, pasujące do niego, ale czy przysługują mu one? To jeszcze do rozważenia.