Wolność pojęciowa

   Wolność jest obecna nie tylko w świecie osób, ale także w świecie rzeczy i stworzeń. Wolność rzeczy wynika z ich rozmaitych zastosowań. Papier na przykład może być użyty do pisania albo do spalenia. Nie jest przeznaczony do jednego tylko zadania, a więc jest wolny od określoności. Ta nieokreśloność jest pewnym rodzajem wolności. Kubek służy jako naczynie do picia. Wydaje się, że jego przeznaczenie jest ustalone, określone, i nie może być inne, a jednak człowiek z tego kubka może uczynić jakąś podporę albo użyć go jako foremki. Zatem kubek o określonym przeznaczeniu jest także w pewien sposób wolny. To istota rozumna rozstrzyga o przeznaczeniu rzeczy. Chleb i wino na ołtarzu stają się ciałem i krwią Chrystusa. Chleb i wino są wolne. Ale nie jest to wolność taka jak wolność osób. Rzeczy nie mają woli. Są zależne od tego, kto wolę posiada. Rzeczy są wolne przez to, że stają się narzędziami istoty wolnej. Rzeczy są wolne przez uczestnictwo w wolności osób.
   Podobnie ma się rzecz ze zwierzętami. Jednak zwierzęta oprócz tego, że mogą czemuś służyć, mają pewną wolność także w sobie. Mają własne żądze i uczucia, którymi kierują się w zdobywaniu pożywienia i przy rozmnażaniu. Mimo swej niewoli i zależności od zmysłowości, są wolne w wyborach rodzaju pożywienia, miejsca spoczynku, drogi chodzenia i tym podobnych.
   Obok wolności osobowej jest więc także wolność pojęciowa. Są one od siebie różne, ale współgrają ze sobą i są współzależne. Jeśli gdzieś jest wolność osobowa, to jest tam także wolność pojęciowa. Jeśli gdzieś jest wolność pojęciowa, to jest tam także wolność osobowa. Jedna bez drugiej być nie może.